Thu Bồn – Dòng sông di sản ở Hội An

Đi Hội An, ngắm dòng sông di sản – sông Thu Bồn. Từ đại ngàn Trường Sơn, trước khi đổ về biển lớn, con sông Thu Bồn không chỉ bồi đắp cho mảnh đất xứ Quảng chất đất phù sa màu mỡ mà còn góp phần tạo dựng nên nhiều dấu ấn văn hóa rực rỡ, trong đó có Di sản Văn hóa Thế giới Thánh địa Mỹ Sơn và phố cổ Hội An.

Con sông Thu Bồn khởi nguyên từ những dòng suối nhỏ chảy qua các cánh rừng nức mùi hương quế và loài sâm quý Ngọc Linh trên đỉnh núi Ngọc Linh cao hơn 2.500m nằm giữa đại ngàn Trường Sơn, thuộc địa phận huyện Nam Trà My, tỉnh Quảng Nam. Từ đó cho đến địa bàn các huyện Tiên Phước, Hiệp Đức, con sông mang một cái tên quê mùa, dân dã: sông Tranh. Phải đến địa bàn huyện Quế Sơn và Duy Xuyên, khi hợp lưu với sông Vu Gia, nó mới trở thành một dòng sông chững chạc với danh xưng: Thu Bồn.

Hối hả xuôi về biển cả, trước khi đổ ra đại dương, con sông Thu Bồn còn kịp dừng chân kiến tạo để lại cho đời sau một trong những cảng thị và đô thị cổ đẹp nhất Việt Nam mà hiện nay vẫn còn, đó là Di sản Văn hóa Thế giới phố cổ Hội An. Ngày nay, phố cổ Hội An cùng với làng rau Trà Quế, làng gốm cổ Thanh Hà, Cửa Đại… hợp thành một quần thể du lịch độc đáo dọc theo sông Thu Bồn. Cứ mỗi dịp đi Hội An không du khách nào không ghé ngang sông Thu Bồn.

Trên hành trình xuôi ra biển của mình, con sông Thu Bồn chở nặng phù sa còn để lại cho đời những cánh đồng màu mỡ để con người đến khai phá, dựng bản, dựng làng. Có lẽ vì thế mà từ bao đời nay, cư dân sinh sống trên những vùng đất phù sa màu mỡ ở Duy Xuyên, Điện Bàn, Hội An (Quảng Nam) vẫn tôn thờ sông Thu Bồn là “sông Mẹ”.

“Sông Mẹ” Thu Bồn không những ban phát cho dân chài tôm cá đầy ắp, mà còn giúp cư dân của nhiều làng nghề nức tiếng như làng trầm Nông Sơn, làng dệt vải Tằm Tang (Duy Xuyên), làng gốm Thanh Hà (Hội An), đưa những sản phẩm nổi tiếng của mình xuôi theo dòng sông qua thương cảng Hội An đến với bạn bè thế giới từ thời thế kỉ XVII.

Vào tháng 3 hàng năm, cư dân vùng Duy Xuyên lại tổ chức Lễ hội bà Thu Bồn để tưởng nhớ “sông Mẹ” đã ban phát cho họ nghề cày cấy và nghề nuôi tằm dệt vải. Vào ngày ấy, dân làng ra sông rước “Mẹ Thu Bồn” đến với từng nhà như khẳng định một ý niệm đầy tính nhân văn, đó là “sông Mẹ” đã hiện hữu và đến từng nhà cư dân đôi bờ để ban phát mùa màng và sự ấm no.

“Sông mẹ” Thu Bồn ra đến Cửa Đại tạo nên một cảnh quang vừa mênh mông hùng vĩ, vừa nên thơ sâu lắng với cảnh sóng nước mênh mang và những làng chài, những chiếc vó bè rực vàng trong ánh hoàng hôn… Trước khi về với biển, “sông Mẹ” Thu Bồn chồm lên thành những ngọn sóng kiêu hãnh đỏ nặng phù sa để sẵn sàng hòa mình vào biển lớn. Và kể từ đây, “Mẹ Thu Bồn” đã hoàn thành xứ mệnh chở phù sa bồi đắp cho ruộng đồng và văn hóa của người xứ Quảng. Xách balo lên và đi Hội An khám sông Thu Bồn thôi nào.

Đăng bởi: Bảo Hân