Độc đáo lễ hội Phủ Dầy Nam Định – Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia
- Giới thiệu về lễ hội Phủ Dầy Nam Định
- Địa điểm và thời gian tổ chức lễ hội Phủ Dầy Nam Định
- Cách di chuyển đến lễ hội Phủ Dầy Nam Định
- Nguồn gốc lễ hội Phủ Dầy Nam Định
- Lễ hội Phủ Dầy Nam Định
- Những hoạt động trong lễ hội Phủ Dầy
- 10 ngày lễ hội Phủ Dầy
- Chợ Viềng
- Kiến trúc Phủ Dầy Nam Định
- Phủ Tiên Hương
- Phủ Vân Cát
- Lăng chúa Liễu
- Văn khấn
- Kinh nghiệm đi lễ Phủ Dầy trọn vẹn nhất
Theo tìm hiểu, lễ hội Phủ Dầy Nam Định được tổ chức hàng năm vào tháng 3 âm lịch. Lễ hội tổ chức với mục đích tôn vinh Mẫu Liễu Hạnh – một nhân vật tín ngưỡng trong “tứ bất tử” được người dân Việt Nam suy tôn. Lễ hội Phủ Dầy là lễ hội mang một ý nghĩa tâm linh to lớn trong lòng người dân Nam Định.
Giới thiệu về lễ hội Phủ Dầy Nam Định
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định được tổ chức với mục đích suy tôn Mẫu Liễu Hạnh về điều thiện mà bà làm khi còn sống. Đặc biệt, đó là để suy tôn sự linh thiêng của vị Thánh Mẫu này. Khách thập phương đến với lễ hội Phủ Dầy đều cầu mong một năm mới may mắn, nhiều tài lộc.
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định mỗi năm đều rất đông du khách hành hương làm làm lễ. Ảnh sưu tầm
Địa điểm và thời gian tổ chức lễ hội Phủ Dầy Nam Định
- Địa điểm: Phủ Dầy, xã Kim Thái, huyện Vụ Bản, tỉnh Nam Định.
- Nhận chỉ đường
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định được diễn ra vào ngày 1/3 đến ngày 10/3 âm lịch hàng năm. Thời gian để diễn ra lễ hội chính là vào ngày 10/3 âm lịch.
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định được tổ chức từ ngày 1/3 đến ngày 10/3 âm lịch. Ảnh sưu tầm
Cách di chuyển đến lễ hội Phủ Dầy Nam Định
| Di chuyển | Lộ trình |
| Di chuyển từ Hải Phòng – Thái Bình – TP Nam Định |
|
| Di chuyển từ Hà Nội về Nam Định |
|
Nguồn gốc lễ hội Phủ Dầy Nam Định
Tương truyền, khi mùa xuân đến, những cánh đồng lúa bát ngát xanh cả một vùng đồng bằng, những sức sống mới đã đâm chồi nảy nở. Nguồn sống tâm linh của những người dân ở Nam Định cũng bắt đầu dâng đầy với nhiều lễ hội được diễn ra. Và Phủ Dầy đã dần trở thành một lễ hội không thể nào thiếu được khi xuân về của người Nam Định cùng những người dân ở miền Bắc.
Phủ Dầy trước đây có tên là Kẻ Giầy – đây là nơi suy tôn Liễu Hạnh. Sau này khi Liễu Hạnh được phong thành Mẫu Nghi của Đất Việt thì Chế Thắng Hòa diệu Đại vương và sắc phong Thượng đẳng tối linh thành. Cũng kể từ đó, nơi đây đã đổi tên từ Phủ Dầy thành Kẻ Dầy.
Một số hình ảnh của Phủ chính – Phủ Dầy Nam Định 150 năm về trước. Ảnh sưu tầm
Một số hình ảnh của Phủ chính – Phủ Dầy Nam Định 150 năm về trước. Ảnh sưu tầm
Một số hình ảnh của Phủ chính – Phủ Dầy Nam Định 150 năm về trước. Ảnh sưu tầm
Phủ Dầy có nghĩa là đền lớn của Kẻ Dầy. Không rõ Phủ Dầy được xây dựng từ năm nào mà chỉ biết rằng năm 1557 thời vua Lê Anh Tông nhà Lê nơi đây đã xích mích với người dân cho nên chia ra làm 2 xã Tiên Hương và Vân Cát. Và sau này Phủ Dầy cũng đã chia kiến trúc thành 2 khu vực riêng đó là phủ Tiên Hương, phủ Vân Cát.
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định
Thánh Mẫu Liễu Hạnh chính là vị thần chủ ở trong tín ngưỡng thờ Mẫu Tứ Phủ – là một trong tứ bất tử của người Việt đồng thời cũng là hiện tượng lạ của mảnh đất “Thiên Bản lục kỳ”. Tương truyền, Thánh Mẫu Liễu Hạnh xuất hiện với “tam sinh tam hóa”, lúc hiện lúc ẩn, ban phúc giáng họa làm cho người đời vừa sợ lại vừa kính nể. Cũng từ đó bà trở thành vị thánh Mẫu linh thiêng được nhân dân đời đời ngưỡng mộ và kính thờ.
Và vào tháng 3 hàng năm, Thánh Mẫu Liễu Hạnh được thờ tại nhiều lễ hội trên khắp cả nước, tuy nhiên long trọng nhất và thu hút được sự quan tâm của dân chúng phải kể đến Lễ hội Phủ Dầy Nam Định. Cũng vào dịp này, nhân dân và du khách ở trên cả nước lại nô nức hành hương về tham gia lễ hội Phủ Dầy để tỏ lòng biết ơn Đức Thánh Mẫu Liễu Hạnh.
Ban thờ ở Phủ Dầy Nam Định. Ảnh sưu tầm
Nghi thức hầu đồng ở Phủ Dầy Nam Định. Ảnh sưu tầm
Lễ hội Phủ Dầy được tích hợp từ nhiều giá trị lịch sử, văn hóa tín ngưỡng thờ Mẫu cũng như văn hóa dân gian của những người nông dân ở đồng bằng Bắc Bộ. Kết hợp với quần thể kiến trúc, Lễ hội Phủ Dầy chính là một kho tàng di sản văn hóa phản ánh về phong tục, tập quán, nghệ thuật, tín ngưỡng,… từ đó góp phần nghiên cứu đời sống văn hóa, xã hội truyền thống của làng quê Việt Nam.
Cũng trong thời gian từ ngày mùng 3 cho đến mùng 10/3 âm lịch mỗi năm, lễ hội Phủ Dầy đã thu hút được đông đảo nhân dân, khách thập phương đến tham dự. Trong lễ hội Phủ Dầy thường diễn ra các nghi lễ trang trọng như là chầu văn hầu đồng, rước thỉnh kinh, rước đuốc, đánh cờ người,…
Trong đó, nghi lễ rước Mẫu Thỉnh Kinh từ Phủ Tiên Hương lên chùa Tiên Hương tổ chức vào ngày 6/3. Đám rước này dài hàng km, diễn ra rất trang trọng có đội nhạc và có phường bát âm. Còn lễ rước đuốc được tổ chức vào tối ngày mùng 5.
Không gian bên trong Phủ Dầy Nam Định. Ảnh sưu tầm
Và theo như quan niệm của dân gian, ngọn lửa thiêng được rước từ nơi thờ Thánh Mẫu trong những ngày lễ hội sẽ xua tan đi điềm xấu và đem đến sự may mắn, sinh sôi. Hoa trượng hội cũng chính là nghi lễ cầu mưa thuận gió hòa, quốc thái dân an với sự tham gia của hàng trăm thanh niên. Trang phục của mỗi thanh niên đều cuốn khăn đỏ trên đầu, viền vàng, thắt khăn đỏ ở bụng, viền vàng, quần trắng, chân cuốn xà cạp đỏ.
Và với những giá trị đặc biệt như thế, vào năm 1975 Phủ Dầy đã được xếp vào hạng Di tích lịch sử – văn hóa quốc gia. Vào năm 2013, Lễ hội Phủ Dầy đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Lễ hội Phủ Dầy Nam Định đã trở thành điểm đến hấp dẫn đối với du khách trong lẫn ngoài nước. Còn đối với Nam Định, Lễ hội Phủ Dầy tháng 3, lễ hội Đức Thánh Trần tháng 6, nghi lễ chầu văn chính là những di sản văn hóa phi vật thể vô giá, mang nét đặc trưng của tỉnh.
Phủ chính ở Di tích lịch sử – văn hóa Phủ Dầy Nam Định. Ảnh sưu tầm
Những hoạt động trong lễ hội Phủ Dầy
Vào dịp xuân về, từ khắp các tỉnh thành miền Bắc đều tập trung người trẩy hội, hành hương đến dự lễ hội Phủ Dầy. Họ vừa đi du lịch lại vừa tham quan, vừa cầu mong Mẫu Liễu Hạnh ban cho những điều phước lành, may mắn trong cuộc sống.
10 ngày lễ hội Phủ Dầy
Lễ hội Phủ Dầy kéo dài trong 10 ngày từ mùng 1/3 đến ngày 10 tháng 3. Lịch trình cụ thể của lễ hội mà bạn có thể tham khảo.
| Mùng | Thông tin |
| Mùng 1 |
|
| Mùng 2 |
|
| Mùng 3 |
|
| Mùng 4 – 5 | Lễ tế tiếp, các chức sắc trong làng sẽ tế theo thứ tự định trước. |
| Mùng 6 |
|
| Mùng 7, 8, 9 | Diễn ra trò chơi kéo chữ (đây chính là nét đặc trưng độc đáo của lễ hội Phủ Dầy). |
Trong quá trình diễn ra lễ, bên cạnh lễ chính thì người dân cũng như chức sắc trong Phủ Dầy cũng sẽ tổ chức nhiều trò chơi khác như hát tuồng, chèo, trống quân, cuộc thi võ sôi động.
Chợ Viềng
Bên canh đó, người dân cũng tổ chức chợ Viềng bày bán nhiều loại sản phẩm như thủ công mỹ lệ, vật dụng cúng Phủ Dầy,… Đáng chú ý còn bán những đặc sản như bò thui và bánh dầy.
Ở chợ Viềng không chỉ đơn thuần là buôn bán kinh tế mà còn là đặc trưng văn hóa lâu đời của người dân. Ở đây không quá chú trọng việc múa bán rẻ hay đắt mà người hành hương muốn mua một thứ gì may mắn ở chợ.
Kiến trúc Phủ Dầy Nam Định
Ở Phủ Dầy có 3 bộ kiến trúc chính đó là thờ Mẫu Liễu Hạnh – Phủ Tiên Hương (phủ chính); Phủ Vân Cát, Lăng Chúa Liễu.
Phủ Tiên Hương
Phủ Tiên Hương (Phủ chính) được đánh giá là công trình đẹp nhất. Trước phủ có một chiếc giếng tròn, một cột ở giữa. Nó nối với một sân rộng với hệ thống nghi môn trụ, trên đỉnh chính là lân – phụng. Tiếp đến là ba tòa nhà ngang gồm nhà chiêng, nhà trống, nhà bia. Có một hồ bán nguyệt bao quanh với bình phong và hai cầu vượt đều được làm bằng đá.
Phủ Vân Cát
Trước Phủ Vân Cát là một hồ bán nguyệt, đi tiếp sẽ gặp ngũ môn. Trung tâm sẽ là thờ Chúa Liễu. Còn khu vực bên trái thờ các tượng Phật, bên phải là đền thờ Lý Nam Đế.
Lăng chúa Liễu
Lăng Chúa Liễu nằm ở bên cạnh phủ chính. Nơi đây được phân ra thành một khu vực riêng có hình chữ nhật. Tất cả các công trình đều được chạm trổ vô cùng chi tiết. Ở giữa lăng là một ngôi mộ có hình bát giác.
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định. Ảnh sưu tầm
Rước kiệu ở lễ hội Phủ Dầy Nam Định. Ảnh sưu tầm
Văn khấn
Nam mô a di đà phật!
Nam mô a di đà phật!
Nam mô a di đà phật!
Hương tử chúng con thành tâm kính lạy đức Hiệu Thiên Chí tôn Kim Quyết Ngọc Hoàng Huyền cung cao Thượng đế.
Kính lạy
Đức Cửu Trùng Thánh Vân lục cung công chúa
Đức Thiên tiên Quỳnh Hoa Liễu Hạnh Mã Hoàng công chúa, sắc phong Chế Thắng Hỏa Diệu Đại Vương, gia phong Tiên Hương Thánh mẫu
Đức đệ nhị đỉnh thượng cao sơn triều Mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương
Đức đệ tam Thủy phủ, Lân nữ Công Chúa
Đức đệ tứ khâm sai Thánh Mẫu, tứ vị chầu bà, năm tòa quan lớn Mười dinh các quan, mười hai Tiên Cô, mười hai thánh cậu, Ngũ hổ Đại tướng, Thanh Hoàng Bạch Xà Đại tướng.
Con là … Ngụ tại:… Cùng toàn thể gia đình đến điện (phủ, đền) chấp tay kính lễ khấu đầu vọng bái.
Dạ con thành tâm thiết tha kính dâng lễ vật con cúi xin các ngài xét thương cứu độ cho gia đình con tiêu trừ tai nạn điều lành thường tới, cầu tài được tài, cầu lộc được lộc, cầu bình an được bình an.
Nam mô a di đà phật!
Nam mô a di đà phật!
Nam mô a di đà phật!
Kinh nghiệm đi lễ Phủ Dầy trọn vẹn nhất
Khi đi lễ hội Phủ Dầy Nam Định bạn nên lưu ý những điều sau:
- Bởi vì quần thể Phủ Dầy rộng khắp, trải dài trên xã Kim Thái với hơn 20 đền – phủ – lăng – chùa cho nên nếu muốn đi lễ đủ hết các địa danh thì nên đi trong 2 ngày. Còn nếu như đi trong ngày thì bạn có thể đi điểm chính như Phủ Chính Tiên Hương, Phủ Vân Cát, Lăng Mẫu, Chùa Tiên Hương.
- Có một điểm đặc biệt khi sắm lễ Phủ Dầy chính là các con hương đến đây thường mùa cành vàng, cành bạc, cây lộc, cây nạp tài. Những món đồ này sẽ được dâng lên ban thờ Thánh Mẫu để xin mẫu ban lộc. Sau khi hạ lễ thì đem những cành vàng cành bạc về trưng bày ở ban thờ gia tiên dụng ý đem đến sự may mắn.
- Mâm lễ hội Phủ Dầy có thể tùy tâm thành lễ, tuy nhiên vẫn nên đầy đủ một mâm bao gồm hoa quả, văn sớ,…. Ngoài ra thì bạn cũng có thể chuẩn bị thêm xôi, chè, thịt luộc chín, giò, chả,…
- Lễ đồ sống như gạo, trứng, muối, thịt sống để thờ Thanh Xà, Bạch Xà, Ngũ Hổ đặt tại ban Công Đồng Tứ Phủ.
- Lễ chay để thờ ban Thánh Mẫu còn lễ mặn đặt bàn thờ Ngũ vị gọi là ban công đồng.
- Du khách có thể chuẩn bị thêm một chút tiền lẻ, tiền dầu nhang để bổ sung cho mâm lễ thêm tố hảo.
- Về văn sớ, bạn phải chuẩn bị sớ đủ ba lá đại diện cho Tam Phủ trong tín ngưỡng thờ Mẫu. Nếu như đi đến các đền phủ khác thì tùy vào từng thánh bản đền thờ phụng để viết các sớ riêng để thỉnh tới từng cửa thánh.
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định có rát đông du khách hành hương tham dư. Ảnh sưu tầm
Lễ hội Phủ Dầy Nam Định. Ảnh sưu tầm
Trên đây là thông tin về về ý nghĩa, cách đi lễ hội Phủ Dầy Nam Định mà chúng mình đã tổng hợp. Hy vọng những thông tin trên sẽ giúp bạn có được chuyến hành hương trọn vẹn và ý nghĩa nhất!
Đăng bởi: Ngô Thị Hoa
![[Nam Định] Top những món ngon ăn là nhớ mãi tại Nam Định](https://cdn.alongwalk.info/vn/wp-content/uploads/2022/06/23053210/image-nam-dinh-top-nhung-mon-ngon-an-la-nho-mai-tai-nam-dinh-165591193091299.jpg)
