Thới Sơn – Điểm đến mới hút khách tại An Giang

Vào những năm đầu thế kỷ XX trở về trước, vùng Bảy Núi ở Nam bộ là giang sơn của ác thú và bệnh tật hoành hành; nhưng đó cũng là nơi các đạo sĩ, nhà sư đến tu tập hoặc hành thiện cứu đời, giúp nước với nhiều huyền thoại lưu truyền đến nay về vùng “Thất Sơn huyền bí”. Thới Sơn nằm ở chỗ gần như “sơn cùng thủy tận” của huyện Tịnh Biên (An Giang) tưởng chừng đã chìm vào quá vãng hơn trăm năm qua, nay lại nhộn nhịp, rộn ràng trở thành điểm đến mới của An Giang.

Làng Thới Sơn (thuộc huyện Tịnh Biên, tỉnh An Giang) là một trong những nơi còn lưu lại khá nhiều di tích liên quan đến công cuộc hành đạo và khai khẩn của tôn giáo Bửu Sơn Kỳ Hương. Nói đến Thới Sơn, người ta không chỉ nghĩ đến chốn hành hương của riêng của tín đồ Bửu Sơn Kỳ Hương mà còn là điểm đến đầy thú vị của khách khi du lịch An Giang.

Có thể thấy rằng, Thới Sơn là cửa ngõ vào vùng Thất Sơn, cũng là tiền đồn án ngữ vùng biên cương nầy. Cả xưa và nay, Thới Sơn đều có một vị trí chiến lược trong nhiều lĩnh vực: quân sự, kinh tế, văn hóa.

Du lịch An Giang, để tới Thới Sơn, bạn đi theo Quốc lộ 91 đến địa phận thị trấn Nhà Bàng tiếp tục rẽ sang đường tỉnh 948 chưa đầy 1 km sẽ gặp cổng đình Thới Sơn cao to uy nghiêm. Qua khỏi cổng và tiếp tục đi theo đường nầy sẽ lần lượt đến được các di tích như chùa Thới Sơn, đình Thới Sơn, chùa Phước Điền là những di tích của Phật thầy Tây An để lại.

Đoàn Minh Huyên – Phật thầy Tây An, sinh ngày 15-10 Đinh Mão – 1807, quê quán làng Tòng Sơn, tổng An Thạnh Thượng, tỉnh Sa Đéc. Trên bước đường vân du, hốt thuốc, chữa bệnh cứu đời và răn dạy mọi người, với tâm huyết hết sức trong sáng, ông đã đi nhiều nơi thực hiện theo tâm nguyện. Sau khi đến núi Sam, rồi vào vùng Thất Sơn, ông lập nên 2 làng Xuân Sơn và Hưng Thới, nay là xã Thới Sơn, với tinh thần vì nhân sinh, lúc nào cũng vì đời, vì người, không hề bi quan yếm thế. Khi lập xong, ông giao cho ông Tăng Chủ và Đình Tây ở giữ.

Tại địa bàn của hai làng ấy, Phật Thầy Tây An đã cho dựng đình Thới Sơn để thờ Thành hoàng Bổn cảnh, là vị thần chủ quản vùng đất mà họ đến khai phá. Đồng thời, ông còn cho dựng hai “trại ruộng”, tức căn nhà bằng cây lá đơn sơ để có chỗ ở khi làm ruộng. Và cũng để thỏa mãn nhu cầu tính ngưỡng tâm linh, ông cho lập bàn thờ Tam bảo ở trong khu vực trại, mà về sau được biến cải thành chùa. Đó chính là chùa Thới Sơn và chùa Phước Điền (tục gọi Trại Ruộng) ngày nay.

Lúc đầu sáng lập Trại ruộng, chùa Phật và đình Thới Sơn, các cơ sở này được xây cất bằng tre lá. Những năm 1955, dân làng Thới Sơn cùng các đệ tử, tín đồ gần xa góp công sức trùng tu, tôn tạo. Đến thời kỳ chiến tranh chống Mỹ cứu nước, chùa Phật (xã Thới Sơn) là một trong những căn cứ cách mạng, nơi tập hợp quần chúng xuống đường đấu tranh chính trị, đúng như nghĩa khí của cụ Đoàn Minh Huyên – Phật thầy Tây An. Nơi đây, còn là cơ sở cất giấu tài liệu, vũ khí, chỗ nuôi chứa cán bộ. Do vậy, chùa Phật được UBND tỉnh An Giang công nhận Di tích Lịch sử – Cách mạng.

Điểm qua một số di tích. Đầu tiên là chùa Phước Điền. Đây là nơi Đức Phật Thầy cho đệ tử khai phá và lập những cơ sở tôn giáo đầu tiên gọi là “Trại ruộng”. Bề mặt danh từ “Trại ruộng” để che mắt thực dân dòm ngó, nhưng thực tế đây là một cơ sở tôn giáo thuở sơ khai của Bửu Sơn Kỳ Hương. Ở nơi đây, sau khi tín đồ khai phá vùng đất hoang vu, họ bắt tay vào cày cấy, sản xuất. Như quan niệm của Đức Phật Thầy từ buổi đầu lập đạo thì tu là phải đền được Tứ Ân gồm: ân tổ tiên cha mẹ, ân đất nước, ân tam bảo, ân đồng bào và nhân loại. Thế nên tu theo Bửu Sơn Kỳ Hương không phải là ngồi chờ đắc đạo mà phải làm lụng phục vụ cuộc sống, không phải “xuất thế” mà là “nhập thế”. Theo nếp sống và sinh hoạt định ra từ buổi đầu, thì ban ngày tín đồ cùng nhau trồng trọt, cày cấy, đến tối sẽ lo tu tập. Nhưng vậy rõ ràng đây là một mô hình mới và độc đáo, vừa có thể tu hành nhưng cũng không vì lợi ích bản thân mà quên đi cộng đồng xã hội. Chủ trương đó của Phật Thầy dẫu đã qua gần hai trăm năm, trại ruộng xưa nay đã thành chùa chiền, làng mạc, nhưng tư tưởng buổi đầu vẫn được tín đồ kế tục và phát huy.

Cổng chùa Phước Điền

Ngày nay khuôn viên chùa Phước Điền có diện tích rộng lớn, tuy nhiên quy mô chánh điện lại nhỏ. Đó là bởi vì chủ trương Phật Thầy là giản dị hóa cách thức hành đạo, không xây chùa am lớn vì Phật cốt ở tâm chứ không phải xây chùa cao, đắp tượng lớn.

Đặc biệt, hiện trong khuôn viên chùa còn có một khoảng đất rộng được dọn dẹp sạch sẽ, rào lại tươm tất, đó chính là nơi chôn cất hai con trâu của Phật Thầy. Nhân dân kính trọng đôi trâu nầy như người hữu công với làng xóm là vì lúc sinh thời Phật Thầy đã nuôi đôi trâu và khi khai khẩn Thới Sơn thì đôi trâu đã cùng giúp đỡ bà con chuyên chở hàng hóa. Chính vì thế khi đôi trâu chết, nhân dân trong vùng đã chôn bên cạnh chùa và gọi hai “ông” trâu là ông Sấm, ông Sét. Chỉ là những con vật nhưng nếu có công thì vẫn được đồng bào ta tôn kính như con người, thế cũng đủ biết người miền Tây trọng tình nghĩa thế nào.

Gần đó là Chùa Thới Sơn. Đây cũng là nơi được thành lập sớm. Trước kia được dùng làm chỗ tu hành, thờ phượng theo nghi thức đơn giản của Phật Thầy. Ngày nay tín đồ xây dựng lại chánh điện và cổng chùa với quy mô lớn. Mặc dù ít nhiều thay đổi so với buổi đầu, song bên trong chùa vẫn còn y di giáo của Phật Thầy với tấm Trần Điều trên các trang thờ phượng. Ngoài ngôi Tam bảo, chùa còn thờ các ngôi như những chùa khác như Hộ pháp, Năm non bảy núi, Chư quan cựu thần, Cửu huyền thất tổ, Đức Phật Thầy, Thập nhị Hiền thủ (mười hai đại đệ tử của Phật Thầy)… Hàng năm, cứ đến những dịp Tết, ngày rằm, các ngày lễ đạo thì tín đồ lại tề tựu về đây để cùng nhắc nhở nhau về công lao của các bậc tiền bối.

Chùa Thới Sơn

Đình Thới Sơn là cơ sở được thành lập trễ nhất. Sau một thời gian canh tác, vùng Xuân Sơn và Hưng Thới đã được trù mật, ông Tăng Chủ và Đình Tây bắt đầu chuyển sang trọng việc chăm lo tu tập cho tín đồ. Xét thấy thôn Hưng Thới đã có chùa nhưng thôn Xuân Sơn thì chưa nên hai vị lập chùa Xuân Sơn. Chùa lập năm 1859, ban đầu thờ Phật, sau đổi lại thành Đình thờ thần, nay chính là Đình Thới Sơn. Ban đầu đình được xây cất bằng cây rừng, mái tranh, vách lá, nền đất. Sau bao nhiêu lần tín đồ trùng tu cũng chính là bấy nhiêu lần quân giặc đốt phá. Mãi đến những năm 1970 – 1980, đình mới được xây dựng lại khang trang. Kiến trúc của đình cũng theo kiểu các đình miếu Nam Bộ với mái cổ lầu, nóc lợp ngói, vách tường và nền xây cao ráo, cột trụ bằng xi măng. Nội thất đình trang trí hoa văn nhiều sắc màu, các khánh thờ chạm trổ công phu, sắc nét. Giữa thờ Thành hoàng Bổn cảnh như những đình khác, phía sau thờ Đức Phật Thầy và thập nhị Hiền thủ. Trước đình là cổng tam quan có mái che cổ kính, bên cạnh là di tích cổ thụ được rào lại cẩn thận bởi vì tương truyền ngày xưa Đức Phật Thầy thường ngồi tịnh nơi gốc cây này.

Đình Thới Sơn

Đó là ba di tích còn lại của đạo Bửu Sơn Kỳ Hương tại Thới Sơn. Mặc dù đã qua gần hai thế kỷ nhưng những di tích nầy vẫn là nơi đầy kỳ bí mà các nhà nghiên cứu vẫn tiếp tục tìm hiểu, đặc biệt mô hình “Trại ruộng” độc đáo thuở trước. Về phía những tín đồ, họ vẫn tiếp tục trùng tu cơ sở và không ngớt hương khói đối với bao công lao của người xưa. Bên cạnh những di tích đó còn có núi Két tên chữ là Anh Vũ Sơn cũng mang nhiều dấu ấn của đạo Bửu Sơn Kỳ Hương và là điểm đến hấp dẫn cho khách du lịch gần xa.

Núi Két

Hàng năm, vào ngày 12 tháng 8 âm lịch, huyện Tịnh Biên phối hợp xã Thới Sơn và Ban Quản lý Di tích Lịch sử – Cách mạng chùa Thới Sơn long trọng tổ chức lễ giỗ cụ Đoàn Minh Huyên – Phật thầy Tây An, ghi nhớ công ơn và bày tỏ tấm lòng với người có công khai phá vùng đất này.

Dự lễ giỗ cụ Đoàn Minh Huyên – Phật thầy Tây An, người hành hương và du khách phần lớn ở vùng ĐBSCL tìm hiểu thân thế sự nghiệp, con người và vùng đất Thới Sơn. Điều ai cũng cảm nhận được là phát huy tư tưởng yêu nước của cụ Đoàn Minh Huyên – Phật thầy Tây An, quân và dân Thới Sơn lập nên biết bao kỳ tích qua các cuộc chiến tranh, xứng đáng với danh hiệu cao quý “Anh hùng Lực lượng vũ trang Nhân dân”. Khi xây dựng cuộc sống mới, người dân Thới Sơn cũng vượt khó vươn lên và tự tin xây dựng cuộc sống tốt đẹp hơn.

Đăng bởi: Trân Trân