Chiều thẩn thơ nhớ thịt trâu gác bếp Hà Giang

Trên hành trình du lịch Hà Giang, món ăn dân tộc Thịt trâu gác bếp với thớ thịt màu đỏ tươi, tẩm ướp đậm đà đã làm biết bao những cái miệng sành ăn phải nuốt nước bọt ừng ực. Đến Hà Giang mà không một lần thưởng thức đặc sản thịt gác bếp quả thì chưa phải đến mảnh đất địa đầu tổ quốc này! Trong bài viết dưới đây, hãy cùng tôi khám phá nét tinh hoa ẩm thực văn hóa dân tộc trong món ăn trứ danh này trước khi theo Tour Hà Giang và ăn thử nhé!

Tôi về Hà Giang vào một ngày có mưa nhẹ. Bầu trời âm u và những đám mây nặng trĩu xám xịt giăng kín bốn bề. Hà Giang hôm nay không phải là bức tranh ngập tràn sức sống mà tôi thường thấy. Nhưng trong tôi, cảm giác ấm áp vẫn luôn hiện hữu tại mảnh đất thân thương, chứa chan tình người này.

Hà Giang trong một ngày nhiều mây

Nhớ ngày nào, lũ chúng tôi tụm năm tụm bảy, quây quần bên bếp lửa hồng, kể mấy chuyện thường ngày, mà có thêm vài củ khoai nữa là hết ý. Nhưng rồi, ánh mắt đứa nào cũng hướng lên nơi góc bếp … nơi có những miếng thịt mẹ treo gác bếp để tích trữ từ mùa đông năm ngoái. Nhìn là thèm, là nuốt nước bọt ừng ực. Hồi đó, đứa nào cũng ước ao có một miếng thịt đùi thật to, đem vun vào trong gio nóng. Khi chín, đập đập vài cái rồi xé thịt ra thành từng sợi nhỏ … chấm với tương ớt. Chao ơi! Cái vị ngọt, vị bùi – đặc trưng của thịt dân tộc quyện vào hương vị thảo quả, mắc khén, gừng,… ngon hơn tất cả những món ăn khác trên đời này.

Người Hà Giang bên bếp hồng 

Nhớ về Hà Giang, người ta thường nhớ về cột cờ Lũng Cú, cao nguyên đá Đồng Văn, đèo Mã Pí Lèng… nhưng với người xa xứ như tôi mà nói, thịt treo gác bếp chính là hương vị quê nhà, chính là đặc sản Hà Giang. Nhắc đến thôi cũng khiến người ta bồi hồi, da diết. Khi những cơn gió đông lạnh buốt thổi về, người dân tộc Tày sống ở Hà Giang lại bắt đầu làm món thịt treo gác bếp. Để làm ra món ăn này, người ta cần những miếng thịt ba chỉ ngon nhất – phải vừa có nạc có mỡ, nhưng phần nạc phải có phần trội hơn.

Thịt trâu gác bếp Hà Giang

Khi chế biến, người dân quê tôi thường thái miếng thịt dài khoảng 1 gang, chừng 3 ngón tay chập lại. Sau đó, công đoạn tẩm ướp đặc biệt cần làm theo công thức gia truyền bao gồm: mắc khén, gừng, tiêu, thảo quả trên rừng,… và một chút rượu trắng. Người ta để cho thịt ngấm gia vị trong khoảng 1 đêm cho đến khi thịt có dấu hiệu lên men thì xiên thịt vào những que dài rồi treo lên gác bếp. Dưới ánh lửa đỏ hồng, các loại gia vị ngấm dần và thịt cũng chín đều, phần nạc chuyển thành màu đỏ tươi đẹp mắt còn phần mỡ lại chuyển màu trong suốt.

Sau khi thịt đã khô hẳn, họ rỡ từng dải thịt ra, gói vào lá chuối khô rồi treo lên gác bếp nhỏ. Phải cất đúng độ thì thịt mới không bị bám bồ hóng và có thể bảo quản ăn tới mùa vụ năm sau.

Thịt treo gác bếp

Sau một ngày làm việc và lao động vất vả, người Hà Giang chỉ cần lấy một miếng thịt treo ra nấu. Đầu tiên, phải ngâm thịt sơ qua vào nước nóng để thịt mềm ra, sau đó rửa lại sạch với nước thường và thái thành từng miếng mỏng. Thịt treo gác bếp chế biến với món nào cũng ngon: xào rau cải, xào lá tỏi tươi, thịt nướng…

Nhưng đặc biệt nhất phải kể đến là món thịt xào lá chanh. Hương thơm của thảo quả hòa cùng hương lá chanh tươi sẽ đánh thức mọi giác quan của bất cứ ai. Chỉ cần ăn 1 miếng là đã cảm thấy bao nhiêu tinh túy ẩm thực đều chứa đựng bên trong. Cái ngọt bùi của phần thịt nào kèm theo chút ngậy mềm của phần thịt mỡ càng khiến món ăn hoàn hảo hơn bao giờ hết. Chỉ cần 1 đĩa thịt treo gác bếp thôi là có thể xơi đến 3-4 bát cơm rồi.

thịt gác bếp chấm quất tỏi

Mỗi khi nhà có khách, người Tày thường thiết đãi món thịt treo gác bếp cùng bình rượu ngô cay nồng. Để làm món nhắm chuẩn vị nhất, người ta sẽ nướng miếng thịt trong khoảng chục phút, đủ để thịt chín tới rồi dùng chày đập cho miếng thịt mềm ra. Bên bếp lửa hồng, người lớn hay cà kê, nhâm nhi thêm chén rượu ngô. Người lớn kể cho nhau nghe những câu chuyện xung quanh mùa vụ, những câu chuyện thường nhật kể chẳng bao giờ hết.

 

Hồi còn bé, tôi ham biết bao cái cảm giác ngồi cạnh bố hóng chuyện, mỗi lần bố nhấp chén, bố sẽ gỡ cho tôi một sợi thịt khô. Nhưng tôi thì thích bỏ 3-4 sợi thịt vào miệng cùng một lúc rồi nhai ngấu nghiến. Chao ơi! Chính cái hương vị ngọt bùi, đậm đà ấy đã nuôi lớn tâm hồn tôi. Tất cả những tế bào vị giác đều cảm nhận được cái vị cay của gừng, hương thơm của thảo quả và sự nồng nàn của mắc khén. Ăn hết rồi mà vẫn cảm thấy vị ngọt ngọt phía cuống họng. Ngày ấy, tôi luôn thòm thèm món thịt treo gác bếp, thẫn thờ nhìn bếp lửa rồi tự trách sao mình không ăn chậm hơn một chút.

 

Tôi rời ngôi làng nhỏ để lên thành phố học rồi đi làm. Ở dưới xuôi, sơn hào hải vị gì cũng có, nhưng tôi lại luôn nhớ về món thịt treo gác bếp Hà Giang. Món thịt treo gác bếp có ở nhiều nơi, nhưng nơi thì khô quá, nơi lại mặn quá, nơi lại có hương vị không hài hòa,… Có thể vì lẽ đó, khi có khách đến chơi, người Hà Giang lúc nào cũng  giới thiệu món ăn gia truyền này. Người ta nói rằng, đến Hà Giang mà không thưởng thức qua món thịt treo gác bếp thì chưa phải đến Hà Giang! Nhưng nói vậy, không phải Hà Giang chỉ có món này là đặc sản, quê tôi còn có vô số những món ăn khiến những cái miệng sành ăn nhất cùng phải tấm tắc khen ngợi như: thắng cố, cháo ấu tẩu, thịt chuột La Chí,…

Nhung nhớ Hà Giang là thế, nhưng rồi tôi cũng phải xách ba lô rời đi và bước tiếp trên hành trình mình đã chọn. Chiều nay, không có bếp lửa hồng, nhưng tôi vẫn nhớ về món thịt treo gác bếp Hà Giang da diết. Thịt treo gác bếp không chỉ là món ăn tuổi thơ của tôi, mà còn là niềm tự hào chung của người dân Hà Giang. Nếu có dịp một lần được đến mảnh đất địa đầu Tổ quốc này, bạn đừng bỏ qua món thịt treo gác bếp nhé! Hồng Anh
(Nguồn ảnh: Đông Dương Foods và các nguồn sưu tầm khác. Nếu bạn là tác giả ảnh, vui lòng liên hệ với website chúng tôi. Xin cảm ơn!)

Đăng bởi: Kì Kì