Làng Tây Hồ – nơi xuất xứ nón bài thơ xứ Huế

Làng tư vấn Hồ là nơi sản sinh ra nón bài thơ – một vật dụng được coi là mang vẻ đẹp tâm hồn của xứ Huế.

Nằm bên dòng sông Như Ý, làng tư vấn Hồ (xã Phú Hồ, huyện Phú Vang, tỉnh Thừa Thiên – Huế) từ lâu đã nổi tiếng với nghề làm nón lá truyền thống. Nghề chằm nón lá đã được hình thành từ hàng trăm năm trước và nón lá – một nét đặc trưng của xứ Huế cũng xuất phát từ làng nón tư vấn Hồ (vùng đất từng nổi tiếng với nhiều cô gái xinh đẹp, làm say lòng bao chàng trai trong vùng).

“Sao anh không về thăm quê em?Nhìn tôi chăm chú vào buổi học đầu tiênTay dựng lá, tay xỏ nón
Mười sáu vành, mười sáu trăng lên “

Người tư vấn Hồ luôn tự hào vì quê hương là cội nguồn của nón bài thơ xứ Huế. Ảnh: ST

Chiếc nón bài thơ ra đời ở tư vấn Hồ như một sự tình cờ: Đó là vào khoảng năm 1959 – 1960, ông Bùi Quang miễn phí – một nghệ nhân chằm nón, cũng là một người yêu thơ trong làng đã có sáng kiến ​​làm nên bài thơ nón lá bằng cách ép câu đối giữa hai lớp lá, càng tôn thêm vẻ đẹp của chiếc nón (thời đó nón lá ở Huế chủ yếu bán cho thị trường các tỉnh phía hỗ trợ).

Hai câu thơ đầu được ông Bát ấn vào nón là:

“Ai về xứ Huế mộng mơ / Mua nón thơ về làm quà”.

Ảnh: ST

Con gái làng tư vấn Hồ chừng mười tuổi đã tự học cách chằm nón, có chị cả đời hành nghề xếp nón. Còn đàn ông, ngoài công việc đồng áng, họ còn phụ giúp phụ nữ ủi lá, chẻ tre làm nón.

Với những cây lưỡi mác nhọn, họ cẩn thận trau chuốt từng sợi tre thành 16 nan; sau đó cuộn lại thành một hình tròn rất tròn và sáng bóng. Người phụ nữ nức nở ủi lá. Để có được những chiếc lá đẹp, người thợ thường chọn những chiếc lá nón còn giữ được màu xanh nhạt, ủi nhiều lần cho lá được phẳng, nhẵn.

Khi dựng và lợp lá, người thợ phải khéo léo để lá nêm không xếp thành nhiều lớp để nón mỏng, mỏng. Khâu (sao) nón là khâu quyết định đến sự hình thành và vẻ đẹp của cả chiếc nón. Người thợ khâu từ trên xuống 15 mũi, cứ 1 cm 3 mũi trong suốt. Vành cuối cùng được khâu màu trắng, 2 mũi cách nhau 2 cm. Đường phải mềm, nhẹ, nhẹ nhàng.

Khi làm nón xong, người ta gắn một “hột xoài” bằng sợi chỉ bóng vào đầu nón để làm bùa, sau đó được phủ dầu nhiều lần, đem phơi nắng để nón vừa đẹp vừa bền. Điểm đặc biệt nhất của nón lá tư vấn Hồ so với sản phẩm cùng loại của nhiều làng nón khác ở Huế là dáng nón thon, mỏng, màu sắc nhã nhặn của nón và đặc biệt là những vần thơ chất chứa bao tấm lòng. Hồn Huế gửi gắm trong chiếc nón.

Ban đầu, chiếc nón bài thơ do người dân tư vấn Hồ làm để tặng người thân, không ngờ được mọi người yêu thích. Kể từ đó, những người thợ làm nón ở tư vấn Hồ bắt đầu làm nón bài thơ hàng loạt và đem ra chợ bán. Những câu thơ ép nón cũng đa dạng và phong phú hơn, thường là những bài thơ về Huế.

Ngoài ra, để chiếc nón đẹp hơn, người ta nhấn thêm hình ảnh sông Hương, núi Ngự bên cạnh bài thơ. Từ lâu, nón bài thơ là sản phẩm độc quyền của làng nón tư vấn Hồ. Rồi như thường lệ, các cô gái quê tư vấn Hồ đi lấy chồng xa quê khác. Họ mang theo những chiếc nón lá truyền thống của mình và nghề chằm nón lá đã được phổ biến rộng rãi khắp các vùng quê.

Từ tư vấn Hồ, những chiếc nón thơ trải dài khắp nẻo đường đã trở nên gần gũi, thân thuộc trong đời sống thường ngày của mỗi người phụ nữ Huế. Chỉ với những nguyên liệu đơn giản là lá dừa, lá dong, những chiếc nón lá thơ vẫn trở thành “trang sức” của nhiều thiếu nữ.

Đối với nhiều người, chọn nón quai thao cũng là một thú vui nên nhiều người đã tìm đến tận nơi may nón để tự tay đặt cho mình những chiếc nón bài thơ mà mình yêu thích. Sau giờ tan học, những con phố bên sông Hương như dịu đi trong cái nắng hè oi ả bởi những dáng người thướt tha với tà áo dài trắng, mũ trắng và mái tóc thề.

Những gương mặt trẻ trung ẩn sau những chiếc nón lá rực rỡ đã trở thành một ấn tượng rất Huế, rất Việt hỗ trợ.

Theo Website Du lịch Huế

Đăng bởi: Tính Trương Hùng