Làng nghề bánh Tráng Thuận Hưng hơn 200 tuổi tại Cần Thơ

Được hình thành và phát triền hơn 2 thế kỷ, làng nghề bánh tráng Thuận Hưng nằm trên địa bàn quận Thốt Nốt, cách trung tâm thành phố Cần Thơ khoảng 40km là địa điểm tham quan khá thú vị với các du khách khi đặt chân đến vùng đất Tây Đô. Đến đây, du khách không chỉ được thưởng thức bánh quê, mà còn tận tay làm bánh, được chia sẻ bí quyết và kỳ công của những người giữ lửa làng nghề.

Bước vào làng bánh tráng Thuận Hưng, du khách đã thấy mùi thơm sực nức của bột, dừa, mùi khói. Hai bên đường vào làng là những phiên bánh tráng được phơi đều tăm tắp như tấm lụa trắng uốn lượn theo các tuyến đường đẹp ngỡ ngàng.

Đường vào làng nghề với những phiên bánh tráng được phơi dọc đường

Nói về quá trình hình thành làng nghề bánh tráng Thuận Hưng, không một ai biết được chính xác nghề này bắt đầu từ khi nào, chỉ biết nó được truyền từ đời này sang đời khác mãi cho đến nay đã gần 200 năm. Hiện toàn làng nghề Thuận Hưng có hơn 100 hộ làm bánh, tập trung ở 9/9 ấp của phường Thuận Hưng, nhưng tập trung chủ yếu ở ấp Tân Lợi 3, Tân Phú và Tân Thạnh.

Sở dĩ bánh tráng của Thuận Hưng được ưa chuộng như vậy vì người dân có bí quyết riêng trong khâu pha bột, dùng hoàn toàn là bột gạo. Gạo được sản xuất ở vùng Thốt Nốt, gạo gặt về để trong 6 tháng mới làm. Vì mới quá thì nhúng nước bánh bị rã, nướng không giòn đều; gạo cũ quá bánh nướng thì xốp nhưng không giữ được vị ngọt. Lựa chọn kỹ càng về nguyên liệu đầu vào như vậy nên chiếc bánh có mùi gạo thơm nồng nàn rất đặc trưng, lại mềm, mịn, dẻo thơm. Sau đó, gạo được ngâm rồi đem xay thành bột, lọc bỏ phần nước chua rồi pha bột với nước sao cho vừa, không loãng cũng không đặc quá. Nêm thêm chút muối, vị bánh sẽ đậm đà hơn.

Bánh tráng Thuận Hưng nổi tiếng thơm ngon

Việc tạo ra một chiếc bánh cũng giống như sáng tạo một tác phẩm nghệ thuật đòi hỏi người thợ phải thật khéo tay. Lượng bột để tạo ra một chiếc bánh cũng phải chuẩn và được đong bằng một cái gáo nhỏ, một gáo nước bột tương đương với một chiếc bánh thành phẩm.

Việc tạo ra một chiếc bánh đòi hỏi người thợ phải thật khéo tay.

Bột gạo được đổ lên tấm vải mùng căng trên một cái nồi. Bột được tán ra bằng khây và phải đảm bảo bột được tán nhanh, đều, tròn tay, vừa cỡ với vỉ phơi. Công đoạn tráng bánh cũng rất công phu, lửa chỉ được để lửa liu riu, tráng bánh phải nhanh, đều thì bánh mới tròn, mỏng đều và khi lấy bánh sẽ không bị nát. Bánh được hấp bằng hơi nước, khoảng 10-15 giây là chín.

Tráng bánh

Đến khâu lấy bánh thì cực kỳ khó khăn, đòi hỏi phải có sự phối hợp nhịp nhàng giữa người tráng và người lấy bánh. Vì lúc này bánh mỏng, ướt, rất dễ bị cuốn lại hoặc rách, khi ấy người lấy bánh phải thật nhẹ nhàng, một tay cầm ống lấy bánh, một tay nâng niu bánh đặt lên mặt vỉ.

Lấy bánh ra vỉ

Ngoài ra, nghề làm bánh tráng rất phụ thuộc vào thời tiết, thợ tráng bánh phải xem trời mai nắng hay mưa để tráng bánh sớm, rồi đem phơi bánh ngay khi nắng vừa lên. Phơi bánh, gỡ bánh cũng không phải chuyện dễ, người phơi phải biết canh nắng để gỡ cho đúng lúc để có chiếc bánh còn nguyên vẹn, không cong vênh. Nếu nắng đẹp thì chỉ phơi khoảng 30 phút là bánh đã khô, nếu phơi quá khô thì bánh bị bể. Bánh khô được lấy ra khỏi vỉ và sắp thành từng phần ngay ngắn, mỗi phần 50 hoặc 100 cái bánh tùy yêu cầu của khách.

Bánh đem ra phơi nắng

Để đáp ứng được nhu cầu của thị trường, bánh tráng được làm ở đây quanh năm, nhưng cao điểm nhất là vào mùa Tết. Hầu như hộ nào cũng phải làm tăng gấp đôi, gấp ba sản lượng vào dịp Tết. Làm ra mẻ nào bán hết mẻ đó, thậm chí những lúc cao điểm, thương lái phải đến đặt trước mới có để mang về. Chiếc bánh Thuận Hưng được đưa đi các ngả đường xóm ngõ địa phương, theo xe sang tận Campuchia.

Bánh tráng Thuận Hưng mang dư vị rất riêng và không nhầm lẫn với nơi nào khác. Bánh tráng Thuận Hưng có 4 loại: bánh mặn, bánh lạt, bánh nem và bánh dừa. Bánh mặn là bánh để nhiều muối, dẻo và giữ được lâu hơn so với bánh lạt. Bánh lạt giòn hơn. Bánh nem là bánh có kích cỡ nhỏ. Bánh dừa là bánh có pha thêm nước cốt dừa và mè. Mỗi loại bánh cũng có nhiều kích cỡ khác nhau, nhỏ nhất hơn 3 tấc và lớn nhất (bánh đại) gần 4 tấc.

Cơ sở sản xuất bánh tráng của bà Hà Thị Sáu, ấp Tân Phú làm bánh tráng đã ngót nghét 30 năm. Cả gia đình 40 người ai cũng thành thạo các công đoạn làm bánh. Người đổ bột, người tráng bánh, người phơi bánh, người buộc bánh. Tất cả đều được vận hành một cách trơn tru, không có động tác thừa nào. Những công việc tưởng chừng đơn giản vậy nhưng lại phải mất rất nhiều thời gian để thành thạo. Vì nó đòi hỏi cả sự tỉ mẩn và tình yêu nghề vào trong đó.

Làng nghề truyền thống bánh tráng Thuận Hưng với hơn 500 lò làm bánh tráng, hơn 200 năm qua vẫn ngày đêm “đỏ lửa” mà không đủ bánh cung cấp cho thị trường.

Có dịp du lịch Cần Thơ, đến thăm làng bánh tráng Thuận Hưng, ngoài ấn tượng từ thao tác làm bánh khéo léo nhanh nhẹn của những người thợ, thưởng thức những loại bánh tránh thơm ngon, du khách còn có dịp biết rõ về người dân ở làng nghề này, thêm lòng cảm phục những con người đôn hậu, yêu nghề như một phần hơi thở của mình và nhờ họ nhờ tình yêu của họ đã làm cho các ngành nghề truyền thống luôn sống bền bỉ theo thời gian.

Đăng bởi: Trần Yến