Ăn chay trường là gì? Lợi ích của việc ăn chay trường

• Ăn chay, ăn chay trường, ăn chay thuần là gì? 
• Ăn chay là gì? 
• Ăn chay trường là gì?
• Ăn chay thuần là gì? 
• Lợi ích và ý nghĩa của việc ăn chay trường
• Ý nghĩa nhân đạo của ăn chay trường 
• Lợi ích sức khoẻ của ăn chay trường
• Ăn chay trường như thế nào cho đúng cách? 
• Về chế độ dinh dưỡng
• Về nhận thức 
• Các nhóm thực phẩm cần có trong chế độ ăn chay trường  

Ăn chay, ăn chay trường, ăn chay thuần là gì? 

Theo một số nghiên cứu, xu hướng ăn chay bắt đầu diễn ra từ thế kỷ thứ 7 TCN bởi Kỳ Na giáo nhằm nâng cao ý thức khoan dung với chúng sinh. Hình thức ăn uống này ngày càng được lan rộng và phổ biến với lối ăn uống của các nhà tu hành Phật giáo. 

Ăn chay là gì? 

Ăn chay còn được biết đến với thuật ngữ ăn tương hay ăn lạt. Chế độ ăn này kiêng các món được chế biến từ thịt, cá, tôm và các sản phẩm liên quan đến giết môt động vật. Lối ăn chay đã trở thành một hoạt động phổ biến toàn cầu từ thế kỷ XIX. 

Ăn chay được chia thành nhiều chế độ khác nhau nhằm phục vụ cho nhu cầu ăn chay khác nhau của con người: 

• Ăn chay theo Phật giáo đại thừa: không ăn các món ăn được chế biến từ thịt động vật và các loại rau có mùi thơm giống mùi của hành và tỏi
• Ăn chay có trứng (ovo): có thể ăn trứng nhưng không được ăn sữa
• Ăn chay có sữa (lacto): có thể ăn sữa nhưng không được ăn trứng 
• Ăn chay có trứng và sữa (ovo-lacto): có thể ăn một số thực phẩm được chế biến từ động vật như sữa, trứng và mật ong 
• Ăn thuần chay: không ăn thịt và các thực phẩm từ động vật, bao gồm cả trứng, sữa, mật ong; không dùng các sản phẩm có nguồn gốc từ động vật (giày da, áo da,…)
• Ăn chay theo Kỳ Na giáo: ngoại trừ sữa, không ăn trứng, mật ong và các loại củ hay rễ cây
• Ăn chay sống hay ăn chay tươi: không đun nấu với nhiệt độ cao, chỉ ăn các loại trái cây tươi, các loại hạt và rau củ chưa nấu chín

Có nhiều chế độ ăn chay

Ăn chay trường là gì?

Chế độ ăn chay trường quy định hình thức ăn chay đến suốt đời và không bị gián đoạn bởi bất kỳ bữa mặn nào. Các loại đậu, hạt và ngũ cốc được áp dụng phổ biến trong thực đơn chay trường. Để chuyển sang chế độ ăn chay trường, cơ thể cần được chuyển đổi dần từ các chế độ ăn chay kỳ có sự xen kẽ với đồ ăn mặn để thích nghi được với lượng dinh dưỡng thay đổi. 

Ăn chay thuần là gì? 

Được biết đến là chế độ ăn chay nghiêm khắc nhất, người ăn chay thuần không ăn toàn bộ thịt và sản phẩm từ động vật. Các đồ vật được thiết kế sử dụng da, lông,.. của động vật cũng không được sử dụng. 

Lợi ích và ý nghĩa của việc ăn chay trường

Ăn chay mang lại nhiều lợi ích và ý nghĩa cả về mặt nhân đạo lẫn sức khỏe. 

Ăn chay có tốt không? 

Ý nghĩa nhân đạo của ăn chay trường 

• Phương pháp tu tập để nuôi dưỡng lòng từ bi, không sát hại, làm thương tổn đến động vật 
• Phương pháp tu tập để tôn trọng sự bình đẳng giữa muôn loài về sự sợ hãi đối với cái chết
• Phương pháp tu tập thiền định giúp thân thể nhẹ nhàng, không bị vương mùi vị tanh nồng, thân tâm yên tĩnh, an lạc
• Báo ân muôn loài với ý niệm về việc mọi sinh vật đều là hoá thân của con người thân thích nên cần tránh ăn thịt phòng làm tổn hại đến họ qua nhiều kiếp

Lợi ích sức khoẻ của ăn chay trường

Ăn chay trường được nhiều người lựa chọn nhờ những tác động tích cực tới sức khoẻ, đặc biệt là những người có nguy cơ hoặc đang mắc bệnh béo phì, huyết áp, tim mạch,… 

Giảm nguy cơ thừa cân, béo phì: Thực phẩm chay dễ tiêu hoá giúp quá trình trao đổi chất được đẩy nhanh, đồng thời đốt cháy nhiều chất béo giúp tình trạng thừa cân hoặc béo phì được kiểm soát và thuyên giảm. 

Ăn chay đúng cách tốt cho sức khoẻ 

Điều hoà huyết áp: Trong thực phẩm chay thường chứa ít chất béo, các cholesterol xấu và hàm lượng kali tốt giúp điều hoà và giữ huyết áp ở mức độ ổn định. 

Hạn chế nguy cơ mắc bệnh ung thư: Chế độ ăn với nguyên liệu từ thực vật giúp giảm nguy cơ mắc bệnh hiểm nghèo hoặc ung thư nguy hiểm

Ổn định hoạt động của tim mạch: Chất xơ hoà tan cao có trong thực vật giúp duy trì ổn định lượng đường trong máu. nhờ đó lượng cholesterol sẽ giảm xuống và nguy cơ bị đau tim cũng được kiểm soát. 

Ăn chay trường như thế nào cho đúng cách? 

Ăn chay trường đúng cách cần hiểu rõ về chế độ dinh dưỡng và nhận thức sâu về chế độ ăn đặc biệt này để đạt được hiệu quả tốt nhất. 

Về chế độ dinh dưỡng

Đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng cho cơ thể: Đối với người ăn chay trường, chế độ dinh dưỡng cần đảm bảo hấp thụ đủ các chất cần thiết với bữa ăn đa dạng hơn. Bởi thực phẩm chay chứa ít năng lượng nên nếu không thiết kế thực đơn đa dạng, cơ thể sẽ dễ bị thiếu dinh dưỡng, suy giảm đề kháng, dễ mắc các căn bệnh nhiễm trùng, truyền nhiễm. Vi chất dinh dưỡng bao gồm sắt tạo máu, kẽm, vitamin B12,… có thể dễ dẫn đến tình trạng thiếu máu do trong lượng chất này có tỷ lệ thấp trong thực vật. 

Ăn chay đúng cách cần lưu ý về chế độ dinh dưỡng

Tránh hấp thụ quá nhiều tinh bột và đường: Nếu bữa chay quá đơn điệu sẽ dẫn đến tình trạng thiếu chất. Còn nếu bữa chay chứa đựng nhiều bột và đường thì nguy cơ béo phì, thừa cân hoàn toàn có thể xảy ra. Vì vậy, thiết kế thực đơn ăn uống đa dạng cần được chú trọng để cân bằng dưỡng chất tiếp nạp cho cơ thể

Chế độ dinh dưỡng đúng của việc ăn chay: Thông thường, trong mỗi bữa chay cần có đủ 4 nhóm là bột đường, đạm (các loại đậu và sản phẩm từ đậu,…), dầu và rau – trái cây. Vitamin C rất cần thiết trong bữa ăn để thúc đẩy quá trình hấp thụ sắt. 

Về nhận thức 

Ăn chay hoàn toàn tự nguyện: Cần tuyệt đối tránh tâm lý ăn chay theo “trend” hoặc mê tín dị đoan, coi thường người ăn mặn là phàm tục. Đồng thời, phải ăn chay có khoa học với đủ món, đủ dinh dưỡng thay vì chỉ ăn rau tương, cơm muối dẫn tới suy dinh dưỡng. 

Cần lựa chọn thực đơn ăn chay đủ chất và lành mạnh

Ăn chay không nên lựa chọn các món có hình thức giả chay gây tổn hại đến sự thanh tịnh, hàm ý cốt lõi của việc ăn chay. 

Đồng thời, cần tránh thức ăn có mùi vị cay, nồng, hôi như hành, tỏi, hẹ,… hoặc ngũ vị tân gia bởi những thứ này dễ làm thân thể hôi và dễ phát sinh phiền não. 

Các nhóm thực phẩm cần có trong chế độ ăn chay trường  

Để đảm bảo hoạt động trao đổi chất ổn định cho cơ thể, người ăn chay trường cần chú ý lên thực đơn ăn chay đa dạng với đủ 5 nhóm chất sau đây. 

Thực phẩm cung cấp protein: Protein có nhiều trong các loại đậu và hạt khô. Chúng cần được cung cấp cho cơ thể để đảm bảo nguồn năng lượng được tiếp nạp nhằm duy trì các hoạt động thường ngày. 

Thực đơn ăn chay cần có đủ 5 nhóm thực phẩm 

Thực phẩm bổ sung canxi: Chế độ ăn cay đủ canxi từ sữa đậu nành, nước cam hoặc các loại rau có màu xanh giúp xương khớp chắc khỏe hơn. 

Thực phẩm bổ sung sắt: Huyết tố cầu cần sắt để thực hiện trao đổi chất. Cơ thể thiếu sắt dễ rơi vào tình trạng đau đầu, mệt mỏi… nên cần bổ sung nhiều thực phẩm từ các loại hạt đậu, ngũ cốc,… 

Thực phẩm bổ sung kẽm: Vai trò của kẽm trong cơ thể là thúc đẩy quá trình trao đổi chất và hình thành hệ miễn dịch cho cơ thể. Các loại đậu và hạt khô đều có khả năng nâng cao hệ miễn dịch tốt hơn. 

Thực phẩm bổ sung iot: Hormone tuyến giáp cần iot để thực hiện các chức năng chuyên môn. Thiếu Iot là nguyên nhân dẫn đến bệnh bướu cổ. Khối lượng iot cần nạp vào cơ thể mỗi ngày là 150 mcg, tương đương với ¼ thìa cà phê. Chế độ ăn kiêng có thể bổ sung iot từ các thực phẩm như tảo biển, nấm mỡ, rau bina,…

Đăng bởi: Hoài Nguyễn Thị Thu