Lào Cai có lễ hội gì?

• Lễ hội rước Đất, rước Nước của người Tày ở Bắc Hà – Lào Cai
• Hội Gầu Tào của người Mông – Lào Cai
• Lễ Tết nhảy – Lào Cai
• Hội xòe ở Tà Chải – Lào Cai
• Lễ hội đền Bắc Hà – Lào Cai
• Lễ hội đền Thượng – Lào Cai
• Lễ hội đền Trung Đô – Lào Cai
• Lễ hội đua ngựa Bắc Hà – Lào Cai
• Lễ hội Tết cơm mới – Lào Cai
• Lễ hội Trầu Sun – Lào Cai
• Hội Roóng Poọc của người Giáy – Lào Cai
• Lễ hội mùa đông Sapa – Lào Cai
• Lễ hội “Nhặn Sồng” và “Nào Sồng” – Lào Cai
• Lễ hội trùm chăn của người Hà Nhì – Lào Cai
• Lễ quét làng của người Xá Phó – Lào Cai

Lào Cai đã từ lâu luôn là một địa điểm du lịch lý tưởng cho những du khách yêu thích sự trải nghiệm không khí núi rừng tại Tây Bắc và ngắm nhìn phong cảnh thiên nhiên hữu tình, xinh đẹp và rất đỗi yên bình. Bên cạnh những địa điểm du lịch hấp dẫn và những danh lam thắng cảnh nổi tiếng thì Lào Cai còn gây được ấn tượng với mọi du khách bởi những nét văn hóa rất độc đáo và riêng biệt. Lào Cai có lễ hội gì? Dưới đây là một số lễ hội truyền thống tại Lào Cai mời bạn cùng tìm hiểu nhé.

Lễ hội rước Đất, rước Nước của người Tày ở Bắc Hà – Lào Cai

Lễ hội rước Đất, rước Nước của người Tày – Bắc Hà, Lào Cai diễn ra vào ngày rằm tháng giêng hàng năm để cầu xin Mẹ Đất, Mẹ Nước phù hộ cho đất luôn màu mỡ, cầu cho nguồn nước không bao giờ cạn, giúp dân bản có cuộc sống no đủ quanh năm.
Từ sáng sớm, dân làng đã cử một đoàn người gồm: thầy cúng, đội trống, chiêng, khèn và các cô, các chị (là những người chăm chỉ làm ăn, có cuộc sống gia đình yên bình khoẻ mạnh)… đi lên ngọn núi Pản Phố – nơi có nguồn nước trong nhất bản – rước hồn Đất, hồn Nước về dự hội.

Lễ hội rước Đất, rước Nước của người Tày ở Bắc Hà – Lào Cai

Đi đầu đoàn rước là thầy cúng. Thầy là người giữ vai trò làm sứ giả để giao tiếp với các vị thần linh. Trong tay thầy cầm cây nêu – biểu tượng của sự sinh sôi, nảy nở – rước đến địa điểm diễn ra lễ hội.Tiếp theo là kiệu rước Nước và các mâm lễ. Nước được đựng trong hai ống bương to, tượng trưng cho ống bố, ống mẹ. Tiếp đến là kiệu rước Đất – hồn mẹ Đất được lấy từ trên đỉnh núi cao thiêng liêng. Sau đó là đến các mâm lễ để dâng các vị thần linh. Lễ vật gồm một mâm quả còn, bên trong các quả còn đựng các loại hạt giống do các cô, các chị kỳ công làm ra, các mâm xôi ngũ sắc, gà luộc, hoa quả… đều là những sản vật tinh tuý của mùa màng – thành quả sản xuất của dân bản trong năm. Đội chiêng trống đi hai bên thầy cúng nổi chiêng trống để thầy giao linh với các vị thần.

Địa điểm tổ chức lễ hội là cánh đồng rộng của bản. Khi các đoàn rước tới nơi, ba hồi kèn trống nổi lên vang động đất trời, thấu đến chín tầng cao xanh như báo cho Trời – Đất biết: Ngày hôm nay dân làng mở hội. Thầy cúng thực hiện nghi lễ cầu khấn.

Tiếp đó, thầy cúng phun nước làm phép để xua các điều xấu, xua quỷ dữ không cho về quấy phá dân bản. Rồi thầy tung lộc (ngô, lúa) của thần linh cho dân bản, những người dự hội ai cũng cố gắng nhận cho được vài hạt thóc, hạt ngô đem về nhà làm khước may mắn để nhà mình vụ sau ngô sai hạt, lúa sai bông.

Sau phần lễ nghi trên, mọi người bước vào phần hội với những màn xoè điệu nghệ của các cô gái, chàng trai. Khi các màn xoè kết thúc là các trò chơi dân gian như kéo co, đẩy gậy, chọi gà, chọi trâu (bằng bắp bi chuối và măng), ném còn…bắt đầu Dù là ngày hội của người Tày nhưng các dân tộc khác trong vùng cũng đến dự rất đông vui.

Hội Gầu Tào của người Mông – Lào Cai

Lễ hội Gầu Tào là lễ hội truyền thống của người Mông và được cộng đồng dân tộc Mông thuộc các huyện Mường Khương, Bắc Hà, Si Ma Cai và thị trấn Phong Hải, tỉnh Lào Cai gìn giữ từ xưa đến nay. Thông thường, khi một gia đình người Mông không có con, ít con hoặc sinh con một bề hay có người ốm đau hoặc làm ăn không tốt…, họ sẽ lên đồi Gầu Tào khấn xin thần linh ban cho con cái, cầu xin sức khỏe hay làm ăn thuận lợi. Khi lời cầu khấn trở thành hiện thực, họ làm lễ Gầu Tào để tạ ơn thần linh.

Hội Gầu Tào của người Mông – Lào Cai

Lễ hội Gầu Tào thể hiện gần như đầy đủ các loại hình văn hoá dân gian của dân tộc Mông. Lễ hội được người Mông tổ chức vào tháng Giêng hằng năm, nhưng việc chuẩn bị phải được tiến hành từ cuối tháng Chạp với nghi lễ chặt tre và dựng cây nêu. Trung tâm của Lễ hội Gầu tào là cây nêu. Cây nêu được chọn từ cây tre, gọi theo tiếng Mông là “Sung lùng trử”, gồm một cây cao khoảng 10 – 12 m, đường kính gốc khoảng 20 cm, gọi là “dìn sê” và một cây thấp hơn khoảng 7 – 8 m, đường kính gốc khoảng 6 – 7 cm gọi là “dìn sông”. Cây nêu phải thẳng đứng, gióng đều, vỏ xanh bóng, ngọn cây vươn về phía mặt trời mọc.

Nghi lễ chặt tre diễn ra tại gốc cây tre được chọn. Chủ lễ thắp một bó hương, đặt một sấp tiền mã ở gốc tre, rồi xòe ô che đầu, đi vòng quanh cây nêu ngược chiều kim đồng hồ, những người khác đi theo chủ lễ thành vòng tròn. Chủ lễ vừa đi, vừa hát bài hát chặt cây nêu. Cứ được một vòng, chủ lễ lại vung dao chém nhẹ vào gốc cây một nhát làm lý. Hết bài hát, người ta chặt cây tre sao cho phải đổ về phía mặt trời mọc và không được để cho cây tre đổ hẳn xuống đất, vì vậy, sẽ phải có vài thanh niên đỡ cây tre lên vai. Người ta tỉa cành tre chỉ còn lại thân tre nhẵn nhụi. Trên ngọn tre, để nguyên cành lá, không tỉa.

Lễ hội Gầu tào là lễ hội lớn nhất và cũng là lễ hội có quy mô cộng đồng duy nhất của người Mông, gắn liền với niềm tin của người Mông về sự ấm no, hạnh phúc. Là môi trường nuôi dưỡng văn hóa, văn nghệ dân gian Mông, góp phần gắn kết khối đoàn kết cộng đồng người Mông.

Lễ Tết nhảy – Lào Cai

Tết nhảy là lễ hội quan trọng và được chuẩn bị khá công phu của người Dao ở Tả Van. Trước Tết, nam thanh niên ôn luyện các điệu nhảy múa. Các thiếu nữ lo nhuộm chàm, thêu áo mới. Lễ Tết nhảy thường diễn ra ở nhà ông trưởng họ và các thành viên trong họ đều tấp nập đến giúp trưởng họ chuẩn bị Tết.

Lễ Tết nhảy – Lào Cai

Bàn thờ tổ tiên “Chụ chông” thường nằm ở gian giữa hướng về bếp chính được trang trí rực rỡ sắc màu hoa văn. Cửa bàn thờ dán tranh cắt giấy biểu tượng mào gà trống và Tam thanh. Nóc bàn thờ phía trước nổi bật sắc đỏ rực của hoa văn “Mặt trời”. Hai bên bàn thờ đều dán câu đối trên giấy hồng điều với nội dung cầu mong “Người yên vật thịnh”, “Uống nước nhớ nguồn”.

Sáng sớm ngày mùng một, khi sương đêm vẫn còn đọng trên cành lá, những bông hoa đào hoa mận chưa kịp đón ánh nắng mặt trời, cả gia đình ông trưởng họ đều tệ tựu quanh bàn thờ. Sau khi làm lễ báo tổ tiên, tất cả người trong gia đình cầm dao, cầm cuốc ra cửa chính, vượt khỏi khuôn viên, đến trước cây đào (hoặc cây mận). Gia chủ vung dao giận dữ nói với cây: “Mày là cây đào được người vun trồng, chăm sóc, sao mày không sinh hoa, sinh quả, bây giờ tao phải chặt mày đi”. Dứt lời, gia chủ dứ dứ con dao vào gốc cây. Một người vội vàng van nài: “Tôi xin ông, lậy ông đừng chặt tôi, năm nay thế nào tôi cũng đẻ hoa, đẻ quả”.

Tuỳ theo từng dòng họ, Tết nhảy có thể tổ chức vào ngày mùng một hoặc mùng hai tết. Khi tổ chức, cả dòng họ tập trung tại nhà trưởng họ. Nam giới phụ lễ, tham gia nhảy đồng, gọi là “sài cỏ”. Chỉ có một số nam giới có khả năng mới làm được “Sài cỏ”. Còn những người khác phụ bếp, giúp việc.

Trước bàn thờ tổ tiên, thầy cúng chính “Chói peng pi” trịnh trọng và nghiêm khắc điều khiển hướng dẫn các “sài cỏ” (người mới tập nhảy) lắc và rung toàn thân. “Chói peng pi” chảy trước, các “sài cỏ” nhảy sau. Vừa nhảy vừa đọc bài khấn trình thưa với tổ tiên mục đích ý nghĩa tổ chức lễ Tết nhảy. Thầy mo rúc tù và, “Chải peng pi” ra giữa sân dùng chiếc sừng trâu hướng về bốn phương tám hướng rúc 3 hồi gọi chư thần thượng giới xuống dự lễ. Một số “sài cỏ” hú lên một hồi dài lao vào bếp lửa tắm than. Than đỏ rực và dường như họ có phép màu nên không một ai có cảm giác bỏng. Tắm than nhằm làm cho người “trong sạch” chuẩn bị đón rước tổ tiên về. Tiếng hú lại vang lên, các chàng trai lại lao vào bếp than cả vai, tay chân vững vàng trong than lửa. Bếp than thì tàn còn các “sài cỏ” vẫn khoẻ mạnh.

Sau lễ trình báo tổ tiên, thầy cúng và các phụ lễ nhảy 14 điệu nhảy. Mỗi điệu nhảy lại thể hiện những động tác khác nhau và đều có tính biểu tượng cao. Điệu nhảy “Plây Thiên Tả Vàng” nhằm chào đón các vị thần trên thượng giới về dự lễ nhảy theo điệu cò bay “Pê họ”. Điệu nhảy luôn cúi đầu, hai bàn tay xoè ra và chỉ xuống đất. Điệu nhảy chào bố mẹ đã khuất nhảy một chân, ngòn tay trỏ bên phải luôn chỉ ngược cùng chiều với nhịp nhấc của chân phải. Điệu nhảy chào sư phụ, nhảy một chân nhưng hai tay đặt lên đùi, đầu cúi chào trịnh trọng. Điệu nhảy mời tiên nữ xuống dự khá uyển chuyển, mềm mại, hai cánh tay múa theo cánh hạc bay…v.v. Các điệu nhảy mở đường, xua tà ma, người nhảy thể hiện sự mạnh mẽ và hùng dũng.

Khi nhảy bao giờ cũng phải nhảy lò cò một chân. Nhảy hết một vòng tròn, nhảy quay lại bàn thờ để lạy tạ. Kết thúc các điệu nhảy, cả dòng họ làm lễ rước tổ tiên.

Tết nhảy diễn ra từ cuối giờ Thìn đến giờ Dậu với tổng hợp các loại hình nghệ thuật dân gian. Đó là nghệ thuật múa nhảy đan xen với nghệ thuật âm nhạc. Đó là nghệ thuật ngôn từ kể về sự tích dòng họ, công lao tổ tiên. Đó là nghệ thuật tạo hình với các loại tranh thờ, tranh cắt giấy, điêu khắc tượng gỗ… sinh hoạt tết của người Dao đỏ Tả Van giầu bản sắc, độc đáo nhưng đều thấm đậm tính nhân văn.

Hội xòe ở Tà Chải – Lào Cai

Hội Xòe Tà Chải được tổ chức vào ngày 05/1 Âm lịch, tại Tà Chải Bắc Hà. Đây là hội xuân của người Tày cầu cho mùa màng tươi tốt, thóc gạo đầy nhà. Nghi lễ khá đơn giản với một mâm lễ vật tại chân cây nêu to, biểu thị lòng thành kính của dân bản đối với Thần Nông vị thần cai quản ruộng nương. Sau khi thầy cúng làm lễ cầu khấn, cả làng cùng tham gia múa xoè trong tiếng chiêng, tiếng trống rộn rã với nhiều điệu đặc sắc: xòe tập hợp, xòe đôi, xòe bốn, xòe chào…

Hội xòe ở Tà Chải – Lào Cai

Người Bắc Hà giàu lòng mến khách, truyền thống văn hóa đậm đà bản sắc dân tộc, giúp Bắc Hà trở thành một điểm đến du lịch văn hóa, sinh thái hấp dẫn. Nói đến du lịch văn hóa Bắc Hà, phải nhắc tới vùng văn hóa đồng bào Tày xã Tả Chải nổi tiếng với lễ hội lồng tồng và những điệu xòe sôi động.

Nền văn hóa dân tộc Tày xã Tả Chải, nhất là văn hóa lễ hội với hội xòe, lễ hội lồng tồng đặc sắc hấp dẫn… mang đậm nét văn hóa dân tộc với sự độc đáo, tinh tế. Ðó chính là thế mạnh để Tả Chải khai thác tiềm năng phát triển loại hình du lịch văn hóa, du lịch văn hóa cộng đồng.

Ðồng bào Tày ở Tả Chải duy trì tổ chức đều đặn các lễ hội truyền thống. Ngoài Tết Nguyên đán, Tết Nguyên tiêu, vào ngày rằm tháng chạp âm lịch bà con tổ chức lễ hội lồng tồng (xuống đồng), 2-2 âm lịch tổ chức lễ cúng rừng, sau vụ mùa vào tháng 10 âm lịch tổ chức lễ cơm mới…

Ðến với lễ hội, du khách thật sự ấn tượng với nét đẹp văn hóa truyền thống tinh tế, độc đáo của đồng bào Tày, nhất là các hoạt động văn hóa – văn nghệ dân gian, hội xòe.

Mở đầu lễ hội là phần lễ, các già làng, trưởng tộc, trưởng họ, những người có uy tín nhất trong cộng đồng người Tày dâng mâm cúng bao gồm các sản vật do chính bàn tay lao động cần cù của đồng bào Tày nơi đây làm ra, bao gồm gà trống tơ luộc nguyên con, con lợn cắp nách luộc nguyên con, ngan hoặc vịt luộc nguyên con, hoa quả; chuối, quýt… vàng mã, giấy bảng, hương…

Trong ngày hội, phần lễ tương đối đơn giản. Giữa bãi rộng, người ta dựng một cây nêu bằng cây bương to, có gắn một vòng tròn dán giấy đỏ (biểu tượng mặt trời). Dưới chân cây nêu là những mâm lễ của làng và của các gia đình thành kính dâng lên cúng thần, báo cáo thành quả trong một năm lao động sản xuất, cảm ơn thần nông đã phù hộ, mời thần về dự hội với con cháu… cầu mong cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng tốt tươi…

Sau lễ cầu khấn, ông chủ lễ hội gióng lên hồi chiêng bắt đầu phần hội. Trò chơi ném còn thu hút đông đảo mọi người tham gia. Quả còn được làm bằng vải, buộc nơ, trang trí, thêu rất đẹp. Ai cũng có quyền được ném còn, ai ném trúng được thưởng quà lưu niệm và chén rượu lộc. Sau đó diễn ra cuộc thi ném còn giữa các đội ở chín thôn bản.

Ðồng thời, lễ hội diễn ra các trò chơi như đu quay, đẩy gậy giữa các đội ở các thôn. Các thôn cử ra các chàng trai khỏe mạnh đại diện tham gia. Trong vòng người đông đúc reo hò, cổ vũ, các chàng trai thi đấu hết mình để đem vinh quang cho thôn, bản và thể hiện mình trước các thôn nữ… Tiếp đó là hội diễn văn nghệ. Các đoàn mang đến lễ hội tiết mục văn nghệ đặc sắc nhất để thi tài.

Các điệu múa Tày, múa xuống đồng, múa địu, múa gieo hạt, múa thu hoạch, múa lên nương… thể hiện những nét uyển chuyển, quyến rũ. Các tiết mục ca hát ca ngợi Ðảng, Bác Hồ, quê hương, đất nước đổi mới, đặc biệt là hát giao duyên tình yêu lứa đôi, hẹn hò nghe bồi hồi, xao xuyến. Trong lễ hội, trai gái gặp nhau làm quen, tìm hiểu, thử tài nhau qua các hoạt động văn hóa – văn nghệ, tỏ tình, hẹn hò nhau trong các buổi chợ phiên…

Kết thúc lễ hội vào buổi hoàng hôn là hội xòe, sau khi đốt một đống lửa to, tất cả mọi người tay nắm chặt tay hòa mình vào điệu xòe. Lễ hội lồng tồng của đồng bào Tày được tổ chức đều đặn vào ngày rằm hằng năm đã tạo ra sân chơi vui vẻ, lành mạnh, ý nghĩa vào dịp Tết, quảng bá văn hóa, bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa dân tộc, giúp mọi người hướng về cội nguồn dân tộc.

Lễ hội đã trở thành điểm nhấn văn hóa hấp dẫn khách du lịch tới tham quan, tham gia, tìm hiểu nét đẹp văn hóa lễ hội. Ðiệu xòe Tả Chải được tổ chức trong lễ hội lồng tồng hằng năm và các ngày vui của đồng bào Tày đã trở nên nổi tiếng.

Lễ hội đền Bắc Hà – Lào Cai

Lễ hội đền Bắc Hà được tổ chức hàng năm vào ngày 7/7 âm lịch, tại đền Bắc Hà, thị trấn Bắc Hà, huyện Bắc Hà, nhằm tưởng nhớ ngày mất Gia quốc công Vũ Văn Mật, người đã có công dẹp loạn, an dân, hùng cứ vùng Tây Bắc thế kỷ 16-17. Phần Lễ gồm: lễ dâng hương, khoá tế nam, khoá kế nữ, rước kiệu.

Lễ hội đền Bắc Hà – Lào Cai

Trong thời gian diễn ra lễ hội, ngoài các tiết mục văn nghệ chào mừng mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc của địa phương như múa xòe sẽ có nhiều hoạt động thể thao đặc sắc như: đẩy gậy, chọi gà, kéo co, cờ tướng…

Đền Bắc Hà được xây dựng từ cuối thế kỷ 19, thờ phụng hai anh em Vũ Văn Uyên và Vũ Văn Mật, người gốc Gia Lộc, Hải Dương, lên động Ngọc Uyển (vùng Bắc Hà ngày nay) xây dựng căn cứ quân sự, ổn định đời sống dân cư cả một vùng biên giới rộng lớn.

Sách sử có ghi: “Đời vua Tự Đức năm thứ 7 (1855) sắc phong các chúa Bầu (anh em Vũ Văn Uyên, Vũ Văn Mật) làm quốc công, hùng cứ Bắc Hà, làm cho vùng đất này trở thành trù phú, dân cư đông đúc”. Sử nhà Nguyễn chép: “Uy thế nhà Lê nổi là nhờ sức của anh em họ Vũ đã có công đánh giặc, bờ cõi được yên, nhân dân an lạc”.

Nhà Nguyễn cũng sắc phong anh linh các chúa Bầu làm tổng binh trấn thủ Tuyên Quang. Năm Gia Long thứ nhất, xét công bách thần cả nước, quốc công Vũ Văn Mật được liệt vào hàng công thần đời Lê Trung Hưng.

Ngày 29/10/2003, đền Bắc Hà được nhà nước xếp hạng di tích lịch sử văn hoá, ngày chính lễ hàng năm là 7/7 âm lịch. Từ đó đến nay, ngôi đền là nơi để nhân dân trong vùng và khách du lịch thập phương ngưỡng vọng người có công với dân với nước. Lễ hội cũng đóng góp vào sản phẩm du lịch trên cao nguyên hoa mận trắng Bắc Hà.

Lễ hội đền Thượng – Lào Cai

Đền Thượng là nơi thờ Quốc công Tiết chế Trần Hưng Đạo – vị tướng, người anh hùng dân tộc đã có công lao to lớn, lãnh đạo toàn dân và quân Đại Việt 3 lần đánh thắng quân Mông Nguyên xâm luợc hồi thế kỷ XIII.Nhiều năm qua cứ “ đến hẹn lại lên” vào rằm tháng Giêng hàng năm, đồng bào các dân tộc ở Lào Cai và cả nước lại nô nức hành hương về thành phố Lào Cai – nơi đất thiêng ải Bắc để hoà mình vào bầu không khí sôi động của Lễ hội đền Thượng.

Lễ hội đền Thượng – Lào Cai

Phần lễ được cử hành trang nghiêm trong các đền chùa trên đồi Hoả Hiệu bao gồm có khai hội, rước kiệu vong linh, đọc văn tế, dâng hương.

Nghi thức dâng hương của các đoàn đại biểu Trung ương, lãnh đạo tỉnh Lào Cai, lãnh đạo tỉnh bạn Vân Nam – Trung Quốc… được tổ chức long trọng tại đền Thượng. Đồng bào các dân tộc ở Lào Cai cũng như từ nhiều nơi khác đến với Lễ hội Đền Thượng dâng lễ đều có tâm nguyện cầu mong Đức Quốc Công Tiết Chế Trần Hưng Đạo cùng Tổ tiên Đại Việt… chứng giám cho tấm lòng thành của mình, phù hộ cho con cháu được khoẻ mạnh, hạnh phúc, thành đạt

Phần hội diễn ra tưng bừng náo nhiệt với nhiều trò chơi dân gian đặc sắc, vui nhộn như: múa rồng, lân, kéo co, ném còn, vật dân tộc, đẩy gậy, bắn nỏ, chọi gà, đu, cờ người…

Lễ hội Ðền Thượng là nét đẹp văn hóa của các dân tộc Lào Cai đã và đang đưược bảo lưu và phát triển. Khách đến không những được tỏ lòng thành kính với ngưười anh hùng dân tộc, thăm quan vãn cảnh đền, cầu chúc cho năm mới may mắn tốt lành, mà còn đưược thưởng thức không khí vui tươi, nhộn nhịp của các hoạt động lễ hội. Hội xuân Ðền Thượng chắc chắn sẽ tạo nên một ấn tượng tốt đẹp, góp phần quảng bá cho hình ảnh của du lịch Lào Cai là điểm đến của du khách trong thiên niên kỷ mới.

Lễ hội đền Trung Đô – Lào Cai

Lễ hội đền Trung Đô được tổ chức vào ngày 10 tháng Giêng, tại Trung Đô, thuộc xã Bảo Nhai, huyện Bắc Hà. Đền Trung Đô nằm lọt trong vùng thung lũng nơi hợp lưu của 2 dòng suối Nậm Thin (hay còn gọi là Nậm thiên) lũng suối Nậm Khòn ở phía Bắc và phía đông với sông Chảy nằm ở phía Tây của đền. Địa thế ở đây có sông, có núi, hội tụ đầy đủ các điều kiện cần có về phong thuỷ tạo cho ngôi đền một vẻ uy nghi trang trọng.

Lễ hội đền Trung Đô – Lào Cai

Đền Trung Đô là nơi thờ tướng quân Gia Quốc Công Vũ Văn Mật cùng với các thuộc tướng của mình đã có công xây dựng căn cứ ổn định bảo vệ biên cương Tổ quốc và phát triển vùng đất Trung Đô cũng như Bắc Hà thuộc trấn Tuyên Quang xưa ( Lào Cai ngày nay) thành trung tâm kinh tế xã hội thời bấy giờ.

Vũ Văn Mật là nhân vật lịch sử có thật, sống vào thời Lê (Lê Mạt) khoảng những năm từ 1516 trở đi (không rõ năm sinh và mất, ông đã kế tục sự nghiệp người anh là Vũ Văn Uyên xây dựng căn cứ chống nhà Mạc để khôi phục nhà Lê cách đây trên 300 năm ). Các sự kiện liên quan đến hoạt động của ông đều được ghi chép lại khá nhiều trong các thư tịch cổ, cả chính sử cũng như ngoại sử. Qua các sử liệu cho biết, ông là một con người gan dạ khoẻ mạnh và là một vị tướng “ Trung quân ái quốc, biết đặt vận nước lên trên tất cả ) của triều đại phong kiến thế kỷ 16 (Lê Quí Đôn toàn tập – Tiến văn tiểu lục trang 354).

Trải qua những thăng trầm của lịch sử, ngôi đền hiện nay có 3 gian thờ với diện tích hơn 30 m2. Tồn tại hơn 300 tuổi, dấu tích của ngôi đền xưa còn lại những tảng kê chân cột bằng đá, những hiện vật như gạch ngói, trang trí minh chứng cho một thời vàng son. Song nó có giá trị tinh thần vô cùng to lớn đối với người dân Trung Đô nói riêng và tỉnh Lào Cai nói chung. Đó là giáo dục truyền thống cần cù lao động, tự lực tự cường, yêu nước chống thù trong giặc ngoài để bảo vệ đất nước. Đặc biệt các tư liệu về sự kiện, nhân vật lịch sử, thời gian, không gian của di tích có vai trò trong việc nghiên cứu chiến lược, chiến thuật của cha ông ta trong việc xây dựng căn cứ quân sự và các yếu tố “ Thiên thời địa lợi nhân hòa. “ trong việc xây dựng đất nước.

Tiềm năng kinh tế du lịch cũng là một giá trị không thể thiếu đối với di tích Trung Đô. Khách đền Trung Đô không chỉ được sống trong không gian linh thiêng của một ngôi đền mà còn có thể hoà mình với cảnh sắc thiên nhiên, cộng đồng văn hoá nơi đây. Đến với Trung Đô sẽ có thể được tham quan rất nhiều cảnh đẹp theo một hệ thống liên hoàn với các điểm du lịch cực kỳ hấp dẫn như hang Tiên, gốc cây gạo, thành cổ Trung Đô, cảnh đẹp Cốc Ly và ngược trên nữa là đền Bắc Hà, Dinh thự Hoàng A Tưởng đã được nhà nước công nhận là di tích cấp Quốc gia./.

Lễ hội đua ngựa Bắc Hà – Lào Cai

Theo lịch sử, giải đua ngựa Bắc Hà thường được tổ chức vào mùa xuân với quy mô toàn vùng. Vào năm 1975, ở Bắc Hà tổ chức một buổi diễu hành với trên 200 con ngựa đi khắp khu vực trung tâm chào mừng giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Đến mùa xuân năm 1980, Huyện đội (Ban Chỉ huy Quân sự) Bắc Hà tổ chức giải đua ngựa, bắn súng chọn kỵ sĩ, xạ thủ giỏi để tham gia dân binh vận chuyển lương thực bằng đường bộ.

Lễ hội đua ngựa Bắc Hà – Lào Cai

Đến năm 2007, sau 27 năm Lễ hội đua ngựa truyền thống huyện Bắc Hà mới chính thức được khôi phục lại. Lễ hội đua ngựa truyền thống đã trở thành hoạt động thường niên của huyện Bắc Hà tổ chức mỗi năm 1 lần, thực sự đã đáp ứng nhu cầu hưởng thụ đời sống văn hoá, tinh thần của Nhân dân, góp phần bảo tồn và phát huy truyền thống văn hóa, thể thao đặc sắc của đồng bào các dân tộc địa phương; đồng thời, quảng bá hình ảnh con người, du lịch Bắc Hà đến du khách trong và ngoài nước.

CTTĐT – Bộ Văn Thể thao và Du lịch vừa ký Quyết định số 1732/QÐ-BVHTTDL ngày 27/5/2021 công bố Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia đối với Lễ hội đua ngựa Bắc Hà. Lễ hội đua ngựa truyền thống hằng năm đã trở thành điểm nhấn về du lịch của huyện Bắc Hà, với mỗi mùa giải đã thu hút bình quân từ 2,5 – 3 vạn lượt du khách tới tham quan.

Lễ hội Tết cơm mới – Lào Cai

Lễ hội Tết cơm mới là lễ hội Sapa đặc sắc của người Xá Phó. Khi sắp vào vụ thu hoạch, các cánh đồng chuyển sang màu lúa mới, người dân sẽ chọn ngày đẹp để làm lễ hội này. Đây là dịp để những người con, người dân làng thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên đã phù hộ cho một mùa màng bội thu.

Lễ hội Tết cơm mới – Lào Cai

Theo phong tục, vào lễ hội Tết cơm mới, người phụ nữ của gia đình sẽ đại diện để đi cắt lúa mới. Họ phải dậy sớm, mặc bộ quần áo mới và đi ra nương mà không nói với ai. Họ kiêng gặp người làng trên đường đi. Ý nghĩa của những điều này đó là giữ sự kín đáo nhất có thể khi rước hồn lúa mới về nhà.

Mọi thứ phải được chuẩn bị tươm tất nhất khi đón hồn lúa mới về nhà. Sau phần nghi lễ, chủ nhà mời cơm những người đến dự và rót 3 lần rượu mời mọi người. Người được mời phải uống hết rượu rồi sau đó chúc tụng nhau một mùa mới bội thu.

Thời gian diễn ra lễ hội: Thường diễn ra vào mùa Đông, mùa thu hoạch. Nếu bạn du lịch Sapa vào đúng ngày lễ hội Tết cơm mới, thì đây quả là một điều may mắn.

Lễ hội Trầu Sun – Lào Cai

Hàng năm cứ vào ngày Hợi tháng giêng (mồng 5 Tết), dân tộc Dao Đỏ ở Làng Chành, xã Xuân Giao (Bảo Thắng) lại rộn ràng mở hội “Trầu Sun”. Trầu sun là một trong những nghi lễ cầu mùa rất đặc trưng của người Dao đỏ được các làng bản tổ chức thường xuyên hàng năm hoặc vài ba năm một lần vào các dịp đầu xuân cầu cho mưa thuận gió hoà, cây cối phát triển, mùa màng tốt tươi, không xảy ra dịch bệnh, gia đình ấm lo, hạnh phúc.

Lễ hội Trầu Sun – Lào Cai

Lễ cúng diễn ra trên một khu đất đai bằng phẳng, ở một khu ruộng hoặc trên một quả đồi, nơi có không gian thoáng đãng, thuận lợi cho việc tổ chức. Ngày lễ chính, các gia đình trong làng đóng góp tiền mua sắn lễ vật gồm: xôi, lợn, gà, giấy tiền, vàng hương để cầu mong các vị thần tiên trên trời, dưới đất phù hộ cho dân làng có cuộc sống yên ổn, ấm lo, thịnh vượng.

Một mâm cúng chính đặt ở giữ gồm có một con lợn, xôi (xôi có bốn màu), gà (phải là gà trống), 5 chiếc chén, 1 chai rượu, 1 bát gạo và hai đồng bạc trắng để cúng sư phụ của người thầy, một bát nước để các vị thần về dự rửa tay. Một mâm cúng phụ đặt bên cạnh đặt các giống như: lúa, ngô, sắn, hạt cải, hạt mướp, hạt đậu tương…của các gia đình mang đến để nhờ thầy cúng gọi hồn lúa về nhập vào các hạt giống này. Tiếp đó hai mâm cúng khác được đặt hai bên, trong đó một mâm cúng gọi hồn lúa “chịu bèo guần” gồm có: 05 chiếc chén, 01 chai rượu, 01 ống hương, 01 bát nước, 01 bát bánh trôi, 09 quả trứng gà và giấy tiền. Bánh trôi “dùa chíu” gồm có 4 hoặc 5 được bỏ vào bát sau đó họ bỏ 7 hoặc 9 quả trứng gà vào bên trong, rồi úp con gà lên trên tựa như con gà đang ấp trứng vì theo quan niệm của người Dao đỏ nó mang ý nghĩa tượng trưng cho bồn thóc lúa của gia đình lúc nào cũng nhiều, cũng đầy, luôn sinh sôi nảy nở. Mâm cúng thứ ba là giành riêng cho ma đói, ma khát, ma đường, ma chợ không có người thờ tự, ma rừng, ma suối.

Sau khi lễ vật được chuẩn bị xong, thầy cúng thay mặt dân làng thắp hương khấn báo thần làng, trời đất phù hộ cho dân làng mở hội cầu mùa, cầu phúc, cầu tài cầu cho con trai làng trên, con gái làng dưới, thuận duyên, bén lứa nên vợ, nên chồng, nhà nhà ấm no hạnh phúc…

Sau khi kết thúc phần lễ, diễn ra cuộc thi văn hoá – văn nghệ, thi đấu các môn thể thao truyền thống, như đẩy gậy, kéo co, bắn nỏ, đánh quay. Đội văn nghệ các xã tổ chức thi múa, hát, trích đoạn nghi lễ cấp sắc người Dao… Các trò chơi, trò diễn càng sôi nổi hấp dẫn bởi sự góp mặt của cộng đồng các dân tộc ở 7 xã, thị trấn cùng đông đảo đồng bào các dân tộc từ khắp các địa phương lân cận đến xem và cổ vũ cho các tiết mục biểu diễn văn nghệ và thi đấu thể thao.

Hội Roóng Poọc của người Giáy – Lào Cai

Hàng năm cứ vào ngày Thìn tháng Giêng, người Giáy ở Tả Van lại mở hội Roóng Poọc để cầu mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu, dân bản được yên bình. Lễ Hội roóng poọc hay còn gọi là lễ hội xuống đồng. Theo quan niệm của người Giáy, đây là lễ hội để kết thúc một tháng tết vui chơi. Đồng thời để mở đầu cho năm mới lao động và trong tư tưởng của người Giáy, đây còn là lễ cúng thần cai quản địa bàn để thần phù hộ cho ngô lúa tốt tươi, chăn nuôi phát triển, xóm làng bình yên, mọi người bình an, khoẻ mạnh.

Hội Roóng Poọc của người Giáy – Lào Cai

Buổi sáng, mọi người hồ hởi về dự hội. Địa điểm mở hội là một khu ruộng tương đối bằng phẳng phía đầu bản. Trung tâm hội dựng một cây còn cao vút bằng cây mai có một vòng tròn trên ngọn. Vòng tròn đó một mặt dán giấy đỏ tượng trưng cho mặt trời, một mặt dán giấy vàng tượng trưng cho Mặt Trăng. Mâm cúng của thầy mo gồm các lễ vật tượng trưng cho sự no ấm như: vải, trứng, măng, bạc trắng và 6 quả còn của các cô gái chưa chồng.

Mở đầu lễ hội là cúng thần linh cầu cho người yên, vật thịnh. Khi lễ cúng kết thúc là dàn nhạc trống, chiêng điệu kèn pí lè tấu lên thông báo các trò chơi mang tính nghi lễ tượng trưng bắt đầu.

Mở đầu là trò chơi ném còn. Những người cao tuổi (nam một bên, nữ một bên) lấy 6 quả còn cùng ném tượng trưng 3 lần khai mạc, rồi sau đó tất cả mọi người vào cuộc chơi. Những quả còn tua xanh đỏ vun vút lao lên phông còn. Cùng tiếng hò reo cổ vũ reo vang. Phông còn bị ném thủng là báo hiệu cho một năm mùa màng tươi tốt.

Cùng với ném còn là chơi kéo co cũng bắt đầu bằng hình thức kéo nghi lễ. Tốp nam đứng phía đông cầm phần gốc dây.Tốp nữ đứng phía tây cầm phần ngọn. Hồi trống kèn nổi nên thùc giục. Bên nam(đằng đông tượng trưng cho dương – mặt trời) luôn kéo thắng. Bên nữ (tượng trưng cho âm) giả vờ thua. Và như vậy, năm đó cả làng sẽ được mùa. Phần nghi lễ kết thúc, đông đảo nam nữ thanh niên cùng ùa vào chia phe thi kéo, du khách đến thăm quan nơi đây cũng có thể tham gia, hòa mình vào không khí lễ hội.

Lễ hội mùa đông Sapa – Lào Cai

Lễ hội mùa đông Sapa được xem là một trong những lễ hội lớn nhất trong năm ở thị trấn du lịch nổi tiếng này. Năm nay, lễ hội dự kiến sẽ được tổ chức từ ngày 1/11 với nhiều hoạt động vui chơi giải trí, văn hóa, văn nghệ mang đậm bản sắc văn hóa các dân tộc sinh sống trên địa bàn huyện Sapa thuộc tỉnh Lào Cai.

Lễ hội mùa đông Sapa – Lào Cai

Lễ hội được tổ chức nhằm mục đích tuyên truyền, quảng bá thương hiệu du lịch Sapa, tạo ra những sản phẩm mới mẻ cho hình ảnh du lịch địa phương, thúc đẩy hành trình phát triển và nâng cao ý thức quảng á du lịch địa phương tới người dân cũng như các ban ngành đoàn thể có liên quan.

Quý du khách có thể tham khảo những thông tin chương trình xuyên suốt lễ hội để có kế hoạch lên lịch cho mình chương trình hòa mình vào không khí lễ hội mùa đông năm nay nhé.

Lễ hội “Nhặn Sồng” và “Nào Sồng” – Lào Cai

Đây là Lễ hội của người Dao đỏ ở Tả Van – Sa Pa. Trước đây, vào những ngày tốt của tháng đầu năm hàng năm, người Dao ở Giàng Tả Chải thường tổ chức lễ “Nhặn Sồng” ở khu rừng cấm của làng. Từ đầu thập kỷ 50, do sự gia tăng dân số, nạn phá rừng làm nương rẫy cũng phát triển, nên chỉ năm nào rừng bị phá nhiều, trâu ngựa thả rông phá vườn tược hoa mầu, người Dao mới tổ chức lễ “Nhặn Sồng”. Đồ cúng lễ là một con lợn. Con lợn này được luân phiên hàng năm từng hộ gia đình trong làng nuôi dưỡng. Lợn dâng cúng phải là lợn có lông đen tuyền, khoẻ mạnh, béo tốt.

Lễ hội “Nhặn Sồng” và “Nào Sồng” – Lào Cai

Địa điểm cúng thường tổ chức ở khu rừng cấm của cả làng – nơi thờ thần thổ địa, thần thường ngự ở một gốc cây to hoặc một hòn đá lớn trong rừng cấm. Sau khi ông “Chứ lồng” – người chủ lễ dâng cúng thần, đọc lời quy ước. Người dân đến dự đều có quyền tự do thảo luận, bàn bạc.

Sau buổi họp thống nhất quy ước, mọi người quây quần ăn chung những thứ mang đến:thịt, cơm bầy ra lá rừng, rượu uống bằng ống bương.

Nội dung quy ước của lễ “Nào Sồng” tại các làng dân tộc H’Mông có sự mở rộng phạm vi điều chỉnh hơn làng người Dao. Bên cạnh việc bảo vệ rừng, chống thả rông gia súc, quy ước còn đề cập đến các vấn đề phòng chống trộm cắp, bảo vệ mùa màng, tương trợ giúp đỡ lẫn nhau…

Lễ hội trùm chăn của người Hà Nhì – Lào Cai

Lễ hội trùm chăn là một lễ hội đặc sắc của người dân tộc Hà Nhì, thể hiện điểm độc đáo trong văn hóa lễ hội Lào Cai thuộc huyện Bát Xát. Đây là lễ hội cúng thần gió, thần đất hay còn gọi là K’Hô Igià Igià. Lễ hội được tổ chức vào dịp tháng 6 dâm lịch hàng năm và diễn ra trong 3 ngày, ngày Thìn được chọn là ngày khai hội.

Lễ hội trùm chăn của người Hà Nhì – Lào Cai

Lễ hội trùm chăn được tổ chức tại 2 địa điểm. Tổ chức tại nhà ở. Gia chủ cần chuẩn bị đồ cúng gồm: 5 cái bánh dày, 1 bát thịt trâu đã luộc, 1 bát nước gừng pha và 4 cái bát con úp xuống đất đặt trước bàn thờ. Các đồ cúng phải do nữ gia chủ chế biến. Sau khi đồ lễ đã chuẩn bị thì lần lượt bố mẹ, con cái vào cúng. Cúng xong, mỗi người uống 1 ngụm bát nước gừng và ăn ít thì trâu luộc, còn bánh dày thì để cho ông Táo.

Địa điểm thứ 2 tổ chức lễ hội chính là trong rừng. Trong rừng có một ngôi nhà được dân làng dựng bằng gỗ quý để làm nơi tổ chức lễ hội. Lễ cúng được tiến hành và ban đêm vì khi đó thần gió và thần đất được nghỉ ngơi, yên tĩnh. Sau khi cũng xong, các đồ cũng được chia cho mọi người ăn hết, không ai được mang về. Đặc biệt tại lễ hội sẽ có nghi lễ cắt da trâu chia cho mỗi nhà, nếu các phần da cắt cho mỗi nhà đều nhau mà dư 2 mảnh thì năm đó dân làng làm ăn không thuận, còn dư 1 thì sẽ thuận. Ngày hôm sau, dân làng, trai gái cùng vào rừng hát hò, nhảy múa tưng bừng. Ngoài ra còn nhiều trò chơi hấp dẫn như: đu quay, hát giao duyên…

Đặc biệt, lễ hội còn có phong tục trùm chăn. Trước khi đi dự lễ hội, các chàng trai chưa vợ cũng mang theo một chiếc chăn chiên mới. Khi gần tới noi, họ giấu cái chăn ở một hốc đá, bụi cây hoặc có khi là trong áo . Trong lễ hội, các chàng trai thể hiện năng lực nhảy múa, chơi kèn của mình để thu hút phái đẹp. Khi đã lọt vào mắt xanh của cô gái nào thì chàng trai sẽ tiếp cận và lấy chăn trùm lấy cô gái. Đây cũng được xem là một nét văn hóa đặc sắc của người dân tộc Hà Nhì.

Lễ quét làng của người Xá Phó – Lào Cai

Lễ quét làng của người Xá Phó ở Lào Cai mang ý nghĩa cầu một năm mới được yên bình, cây cối tươi tốt, súc vật khỏe mạnh, sinh sôi nảy nở. Lễ hội thường diễn ra vào ngày Ngọ và Mùi tháng 2 âm lịch.

Lễ quét làng của người Xá Phó – Lào Cai

Theo quan niệm của người Xà Phó, tháng Hai âm lịch là tháng ma đói, ma làng sẽ về phá hoại cuộc sống của người dên nên phải tổ chức lễ hội quét làng để năm mới được bình yên. Trước ngày tổ chức lễ cúng, người đàn ông trụ cột của các gia đình sẽ ngồi với nhau để họp bàn công việc tại nhà người cao tuổi nhất làng.

Thời điểm bắt đầu lễ hội Quét làng, mỗi người dân trong làng sẽ cầm theo một con gà, một bát gạo, hương, rượu tới bãi đất trống của làng để mổ và làm lễ. Những ai mang chó, dê, lợn đến để góp thì dân làng sẽ phải làm trả công cho người đó trong 1 ngày. Đến ngày lễ, những người đàn ông trong làng sẽ mang lễ vật ra một bãi trống đầu làng. Những người được phân công sẽ cùng nhau mổ gà, lợn, dê, chó.

Các thầy cúng tay cầm chiếc kiếm gỗ, một cành lá đao, mặt bôi nhọ, chia nhau vào các thôn để làm lễ cho cả làng. Khi vào đến nhà dân, thầy cúng rót chén rượu rồi đặt lên bàn thờ của gia đình, đọc tên của những thành viên trong gia đình đó. Đọc xong, thầy cúng cầm chiếc kiếm gỗ múa khắp nơi trong nhà. Sau đó, một thành viên trong gia đình đó sẽ cầm ngô tung qua đầu thấy cúng.

Khi các lễ vật đã được làm xong, Dê, lợn, chó đã được xếp lại trong mâm tượng trưng, xung quanh có đặt các bát gạo của các gia đình. Thầy cúng bày 8 đôi đũa, 8 chiếc bát, 8 chén rượu, thầy cúng ngồi xếp hàng trước mâm lễ và bắt đầu khấn. Cuối cùng, mọi người sẽ cùng nhau ăn uống vui vẻ. Thức anh cúng ma đều phải ăn hết nếu không cũng không được mang vào làng. Thấy cúng lấy một cành tre cắm xung quanh bãi đất rồi lấy đuôi và tai chó cắm xuống đất để ma không vào làng hại người. Sau đó, thầy cúng sẽ đốt một đống lửa để mọi người bước qua để trở về nhà.

Hy vọng với những lễ hội truyền thống đặc sắc, hấp dẫn ở Lào Cai mà chúng tôi chia sẻ trên đây sẽ giúp bạn giải đáp được thắc mắc ở Lào Cai có lễ hội gì rồi nhé. Hãy một lần ghé thăm nơi đây và cảm nhận không khí của những lễ hội tuyệt vời này. Chúc bạn có chuyến du lịch Lào Cai vui vẻ và trọn vẹn niềm vui.

Đăng bởi: Quỳnh Hương Lâm