Bánh gai không chỉ là đặc sản cổ truyền vốn là niềm tự hào của người dân Ninh Giang, Hải Dương mà còn là sản phẩm du lịch độc đáo mang lại thu nhập chính giúp người dân thoát nghèo và vươn lên làm giàu. Cách thành phố Hải Dương khoảng 30 km, nằm bên dòng sông Luộc êm đềm thơ mộng, thị trấn Ninh Giang (huyện Ninh Giang, Hải Dương) từ lâu đã được nhiều du khách biết đến với sản phẩm bánh gai truyền thống khá nổi tiếng.
Bánh gai Ninh Giang – Thương hiệu nổi tiếng ở Hải Dương Xem thêm: Các khách sạn giá tốt tại TP. Hải Dương Theo nhiều cụ già tại thị trấn Ninh Giang, nghề làm bánh gai đã có từ rất lâu, khoảng hơn 700 năm trước. Ban đầu, bánh tròn như quả chanh, không có lá bọc. Ngày xưa, bánh gai rất hiếm, chỉ được dùng trong ngày Tết hay nhà có giỗ chạp. Ngày thường, hàng xóm láng giềng có việc đi xuống huyện về biếu chiếc bánh, nhà có 5 hay 6 người thì phải xắt thành từng ấy miếng, mỗi người một miếng nhỏ, cùng nhâm nhi vị ngọt đượm của bánh. Còn nay, bánh gai đã được làm quanh năm, trở thành đặc sản để du khách chọn làm quà khi đến Hải Dương.
Ai đi Hải Dương cũng chọn bánh gai về làm quàÔng Nguyễn Thành Vạn, Trưởng Phòng Văn hóa – Thông tin huyện Ninh Giang (Hải Dương) cho biết: Theo thống kê, trên địa bàn huyện hiện có gần 100 cơ sở sản xuất bánh gai. Trước đây bánh gai chủ yếu làm để biếu tặng trong các ngày lễ hội, Tết, cưới xin, giỗ chạp… nhưng ngày nay, khi sản phẩm bánh gai của làng đã nổi tiếng, khách hàng từ khắp nơi tìm về mua bánh gai ngày càng đông. Điều này đã giúp người dân làng nghề có công việc ổn định, cuộc sống được nâng cao.
Nhân đậu xanh hấp dẫn Xem thêm: Các khách sạn giá tốt tại Tỉnh Hải DươngNhững chiếc bánh gai ngon, đạt tiêu chuẩn thì đầu tiên gạo làm bánh phải là loại đặc sản nếp cái hoa vàng. Mật phải thật ngọt, đun nóng để trộn cho dễ. Lá gai phải là lá gai nếp thì bánh mới dẻo và có mùi thơm. Lá gai được rửa sạch cho vào nồi ninh nhừ, rồi ủ bằng đường 2 – 3 ngày. Khi lá đã được ủ ngấu, người thợ mới dùng chày giã nát lá, lọc lấy bột mịn rồi đem trộn với bột nếp. Tỷ lệ bột lá và bột nếp sẽ quyết định chất lượng của “lớp áo” bánh gai.Nhân bánh cũng được chuẩn bị công phu không kém. Mỡ cánh (mỡ cổ lợn) được muối bằng đường thật khéo, sao cho mỡ lợn không còn ngấy, có độ giòn như mứt bí. Hạt sen chế biến sao cho mỗi hạt đều mềm và không nát, còn nguyên hương vị. Bột gạo nếp, bột lá gai được trộn đều với mật để làm vỏ bánh. Khi trộn bột, càng vắt lâu thì bánh càng dẻo càng mềm mại thơm ngon. Người Ninh Giang không luộc bánh gai mà hấp khoảng 2 giờ đến khi bánh dậy mùi thơm ngậy đặc trưng.Biết công thức là vậy, nhưng để làm ra bánh ngon phụ thuộc nhiều vào tỷ lệ trộn các nguyên liệu, chọn gạo, xay gạo, chọn lá gai, hấp bánh… Cụ Bùi Thị Tới gần 90 tuổi, người đã làm bánh gai lâu năm tại đây kể về cách làm bánh gai truyền thống: “Bên cạnh công thức mà người Ninh Giang ai cũng biết thì có một số nguyên tắc phải tuân thủ như bột làm bánh là bột nếp, không được lẫn gạo tẻ. Nếu lẫn tẻ bánh sẽ cứng. Tất cả nguyên liệu phải sạch sẽ, đảm bảo chất lượng. Như nhà tôi làm bánh lâu năm, thời trước đường trắng đắt nhưng tôi vẫn phải dùng và chấp nhận hòa vốn để giữ được hương liệu”.
Màu lá hấp dẫnTuy nhiên, làng bánh gai Ninh Giang hiện gặp nhiều khó khăn do các cơ sở sản xuất bánh gai vẫn duy trì kiểu làm ăn manh mún, lại thiếu vốn, chưa liên kết để tìm đầu ra lâu dài cho sản phẩm và chưa có máy móc công nghệ cao để có thể bảo quản bánh gai được lâu hơn. Bánh gai là một sản phẩm ẩm thực, du lịch độc đáo của Ninh Giang. Trước thực tế này, tỉnh Hải Dương đang nỗ lực tạo mọi điều kiện để xây dựng thương hiệu cho bánh gai Ninh Giang nhằm phát huy giá trị của loại đặc sản này phục vụ hoạt động du lịch.
Cũng cùng các nguyên liệu như đường, gạo nếp, hương liệu, lạc, dừa, mỡ lợn… nhưng mỗi cơ sở làm bánh lại có những bí quyết riêng trong từng công đoạn chế biến để tạo nên hương vị đặc trưng riêng của cở sở mình.
Cùng làm bánh gai Xem thêm: Các tour giá tốt tại TP. Hải DươngTrung bình một ngày mỗi cơ sở làm bánh gai ở nơi đây thường gói từ 500 đến 1.000 chiếc, khi có nhiều đơn đặt hàng thì con số này lại lên đến hàng nghìn chiếc. Trung bình mỗi chiếc có giá từ 2.000 đến 3.000 đồng, người làm bánh gai cũng thu được một số tiền không nhỏ. Cuộc sống của người dân vì thế cũng được nâng lên rất nhiều. Trước đây bánh gai chủ yếu làm ra để biếu tặng trong các ngày lễ hội, cưới xin, giỗ chạp… Nhưng ngày nay, khi sản phẩm bánh gai của làng đã nổi tiếng, khách hàng từ khắp nơi tìm về thu mua bánh gai ngày càng đông, con đường 17A luôn tấp nập người ra kẻ vào để mua bánh. Điều này đã giúp người dân làng nghề có công việc ổn định, cuộc sống được nâng cao. Không những thế, bánh gai còn giúp tạo công ăn việc làm cho người lao động ở các xã, vùng lân cận lúc nông nhàn.
Giờ đây bộ mặt làng bánh gai Ninh Giang đang ngày càng đổi thay, với những ngôi nhà khang trang kiên cố được xây dựng ngày càng nhiều. Con em trong làng được học hành tử tế, hàng năm nhiều em thi đỗ vào các trường ĐH, CĐ chuyên nghiệp trong cả nước. Bác Bình phấn khởi nói: “Nhờ làm bánh gai mà đời sống của người dân ổn định và khấm khá nhưng vui nhất là chúng tôi đã gìn giữ và phát triển được nghề của cha ông truyền lại. Chúng tôi sẽ tiếp tục gìn giữ và truyền lại cho các thế hệ sau để bánh gai Ninh Giang mãi được lưu truyền…”
Đăng bởi: Lê Thế Cường
