Nếu ai đã từng đến thăm mảnh đất vùng cao Bắc Kạn nổi tiếng với những địa danh thắng cảnh: Hồ Ba Bể, rừng nguyên sinh, những điệu hát then, bếp lửa nhà sàn, hẳn sẽ không thể quên được hương vị đặc trưng được chế biến từ bàn tay khéo léo của người dân nơi đây. Du lịch Bắc Kạn mua gì về làm quà? Nếu có dịp đi du lịch đến Bắc Kạn thì các bạn đừng quên mua quà cho người thân với những gợi ý dưới đây nhé!

Thịt lợn gác bếp – Bắc Kạn

Đến với Bắc Kạn, ngoài những thắng cảnh thiên nhiên đẹp tới mê đắm lòng người thì du khách khi tới đây ai nấy đều ấn tượng với món thịt lợn gác bếp, một đặc sản độc đáo và mang đậm nét đặc trưng của văn hóa ẩm miền núi Tây Bắc này.

Thịt lợn gác bếp – Bắc Kạn

Trước đây, ở vùng núi cao xa xôi hẻo lánh như tỉnh Bắc Kạn, thường 5 đến 7 ngày hoặc lâu hơn mới có một phiên chợ, nên việc chế biến thức ăn sao cho để được lâu mà không hỏng là một điều khó khăn. Người dân địa phương nơi đây đã sáng tạo ra một cách giữ thực phẩm lâu hỏng, đó là làm thịt lợn treo gác bếp. Thường khi làm thịt lợn treo gác bếp, người dân sử dụng loại “lợn tên lửa”, đây là một loại lợn nuôi lâu lớn nhưng chất lượng cao. Người dân tộc (Dao, Tày, Mông…) ở đây có kỹ thuật chế biến thịt lợn rất tài tình.

Sau khi sơ chế xong người dân lọc bỏ xương, sau đó người ta thường chọn thịt ba chỉ, thịt mông đôi khi là thịt thủ và thịt vai để chế biến và tuyệt đối không rửa lại bằng nước lạnh. Thịt pha xong, người dân lau khô và ngả ra cho nguội. Sau đó, thịt được đưa vào cối giã với một lượng muối vừa đủ để muối ăn sâu vào thớ thịt chứ không giã nát. Tiếp theo cho thịt vào sọt ủ 2 – 3 ngày. Nguyên liệu đem ủ với thịt là một loại men làm từ các cây rừng.

Sau khi ủ, thịt được treo trên gác bếp. Do nấu ăn hàng ngày bằng củi nên gác bếp thường xuyên có khói. Khói bám vào làm thịt có màu vàng đen. Lượng mỡ gặp nóng chảy xuống một phần, phần còn lại rất trong. Thịt treo như vậy để được cả năm mà không hỏng.

Thịt lợn gác bếp – Bắc Kạn

Khi ăn, người ta lấy thịt xuống hơ qua lửa để thịt mềm ra rồi rửa sạch, thái thành từng miếng nhỏ sau đó chế biến thành nhiều món ăn khác nhau như: xào với cà chua, kho với lá tỏi hay đơn giản là xào lẫn với rau cải đắng… Các món ăn được chế biến từ thịt lợn treo gác bếp ngon hơn so với các loại thịt lợn khác, miếng thịt chắc không bị nát, có mùi thơm rất đặc trưng, ta cảm nhận được trong đó có hương thơm của mùi khói và vị ngọt ngọt của thịt đọng lại. Khi ta ăn không thấy ngấy nhưng rất ngon và lạ miệng.

Với hương vị thơm ngon, thịt ngọt đậm đà và cách chế biến vô cùng đặc biệt, món thịt lợn gác bếp chẳng biết từ bao giờ đã được yêu thích và truyền bá rộng rãi không chỉ ở nơi chúng được sinh ra mà cả những miền xuôi cũng được du khách tìm mua và thưởng thức.

Lạp xưởng hun khói – Bắc Kạn

Lạp xưởng hay còn gọi là lạp sườn hun khói là món ăn có từ lâu đời của người dân Bắc Kạn.

Lạp xưởng hun khói – Bắc Kạn

Lạp xưởng được làm từ thịt nạc và thịt mỡ lợn xay nhuyễn ướp với rượu trắng và nước gừng, đường rồi nhồi vào ruột lợn khô để chín bằng cách lên men tự nhiên. Ướp như vậy khiến cho lạp xường sẽ có mùi thơm rất đặc trưng, để được lâu mà không bị hỏng. Điểm độc đáo của Lạp xưởng đặc sản Bắc Kạn là được tẩm ướp bằng gừng đá, một loại gừng chỉ mọc trên đá của người dân tộc nên có mùi rất thơm, rất đặc biệt.

Lạp xưởng hun khói – Bắc Kạn

Lạp sườn được làm bằng tay của người Bắc Kạn có mùi của nắng vùng cao, mùi của khói bếp, thoảng mùi gừng, mùi rượu, mắc mật, thơm một cách đặc biệt. Ăn một miếng lạp xưởng hun khói miền núi cao sẽ cảm nhận được cái mùi nắng, mùi khói mía, thoang thoảng mùi của gừng, rượu và mật thơm. Vị ngọt của thịt kèm theo những nét rất riêng của món ăn này quả là một sự kết hợp đáng để người dùng thưởng thức và mua về làm quà cho người thân.

Miến dong Na Rì – Bắc Kạn

Hiện trên thị trường bày bán khá nhiều các loại miến dong với nhiều chủng loại, màu sắc khác nhau gây khó khăn cho việc lựa chọn của nhiều người. Tuy nhiên, đối với những thực khách “sành ăn” thì miến dong Na Rì vẫn là sự lựa chọn tối ưu nhất.

Miến dong Na Rì – Bắc Kạn

Khác với các loại miến thông thường, miến dong Na Rì Bắc Kạn được sản xuất 100% từ củ dong riềng. Đây là một loại cây lương thực ngắn ngày được trồng nhiều ở miền đồi núi, hoa đỏ như sắc cờ, củ đỏ tía có nhiều rễ lớn mọc xung quanh. Đối với những ai bắt gặp lần đầu thường nhầm tưởng là củ riềng. Có lẽ vì sự tương đồng nên người ta mới gọi tên là dong riềng.

Người Na Rì Bắc Kạn trồng khá nhiều loại củ trên. Ban đầu dong riềng được sử dụng giống như một loại lương thực “chống đói” của dân trong thôn bản. Qua thời gian, người Na rì biết bào chế loại củ trên thành một sản phẩm sợi dài, dai màu vàng, đục và trở thành món ăn truyền thống của người dân thôn, bản, xã huyện. Tiếng lành đồn xa, miến rong Na Rì dần được mọi người đón nhận bởi chất lượng sản phẩm tinh khiết. Từ đó nó trở thành đặc sản rất đặc trưng gắn liền với người dân huyện Na Rì, tỉnh Bắc Kạn.

Miến dong Na Rì – Bắc Kạn

Cũng như các loại miến khác, miến dong Na Rì được sử dụng linh hoạt trong chế biến: có thể xào, nấu thậm chí còn được lựa chọn để làm phụ liệu trong các món ăn như nem, gỏi, cuốn. Với sự thuận tiện trong chế biến cũng như bảo quản sản phẩm, miến dong Na Rì thường được các bà nội trợ lựa chọn là một nguồn thực phẩm dự phòng quan trọng có mặt trong sinh hoạt của gia đình, phù hợp với khẩu vị của nhiều người thuộc nhiều đối tượng, lứa tuổi, giới tính khác nhau.

Mứt mận – Bắc Kạn

Tây Bắc từ lâu đã được mệnh danh là thiên đường của rất nhiều món ăn độc đáo. Chính vì vậy mà ẩm thực nơi đây đã để lại những ấn tượng khó quên trong lòng du khách. Và một trong những món đặc sản mà chỉ nghe tên thôi cũng đã liên tưởng tới núi rừng Tây Bắc đó chính là mứt mận.

Mứt mận – Bắc Kạn

Để làm ra một món mứt mận ngon, người làm cần trải qua rất nhiều công đoạn. Những công đoạn này đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo.

Đầu tiên người ta sẽ phải chọn những giống mận phù hợp. Mận cần phải tươi, ngon có vị chát nhẹ, chua và ngọt pha trộn. Sau đó mận sẽ được khía những đường nhỏ để có hình thù đẹp mắt hơn.

Tiếp theo, để mận không còn vị chát và có độ dai giòn thì sẽ đem đi ngâm với nước lã pha vôi. Với 5kg mận thì sẽ ngâm với 1 lạng vôi trong vòng 3 ngày. Sau đó đem mận đi rửa sạch và cho vào nồi nấu với đường. Tùy vào sở thích vị ngọt mà bạn có thể cho những lượng đường thích hợp. Thông thường 1kg mận sẽ nấu với 3kg đường. Để mận có vị thanh hơn bạn nên nấu với đường nâu hoặc đường phên cát xanh.

Sau khi nấu 5 tiếng với lửa nhỏ thì sẽ đem mận đi phơi nắng. Phải phơi dưới trời nắng to thì mận mới ngon và không bị ẩm mốc. Phơi liên tục khoảng 2-3 ngày là đã có một món mứt hoàn chỉnh.

Mứt mận – Bắc Kạn

Với cách làm thủ công như trên cùng với các nguyên liệu hoàn toàn tự nhiên thì mận sẽ giữ được rất lâu mà không làm mất hương vị ban đầu cũng như không bị hư hỏng. Cách làm mứt mận rất kỳ công và đòi hỏi nhiều kỹ năng. Do đó, chỉ có những gia đình có kinh nghiệm và truyền thống ở Bắc Kạn mới có thể làm ra một món mứt ngon, đúng vị.

Để mua mứt mận về làm quà cho bạn bè và người thân thì bạn nên ghé chợ Đức Xuân. Đây là một khu chợ lớn ở Bắc Kạn. Hàng hóa phong phú với giá cả phải chăng sẽ giúp bạn mua sắm tiết kiệm hơn nhưng vẫn đảm bảo chất lượng. Mứt ở đây được các hộ gia đình truyền thống làm rồi đem ra bán. Vì vậy, hương vị của món mứt mận đúng chuẩn Tây Bắc.

Chè san tuyết Bằng Phúc – Bắc Kạn

Với hương vị đặc trưng, thơm ngon, không hề phun hóa chất trong quá trình chăm bón, vì thế chè Shan Tuyết Bằng Phúc trở thành một đặc sản của Bắc Kạn được nhiều nơi biết đến.

Chè san tuyết Bằng Phúc – Bắc Kạn

Cây chè Shan tuyết là một trong những đặc sản của tỉnh Bắc Kạn, phân bố chủ yếu tại xã Bằng Phúc (huyện Chợ Đồn). Được trồng trên những triền đồi ở độ cao 1.200m so với mực nước biển, khí hậu ôn hòa, quanh năm mát mẻ đã tạo nên hương vị, chất lượng đặc trưng riêng của chè Shan tuyết Bằng Phúc. Không giống với những loại chè khác, búp chè Shan tuyết to, có phủ lớp lông tơ trắng trông như những bông hoa tuyết. Khi sao khô, búp chè có màu trắng bạc, pha nước sóng sánh vàng, đậm đà vị thơm đọng nơi đầu lưỡi. Chè Shan tuyết chất lượng tốt, có hương vị đặc biệt nên được nhiều người tiêu dùng ưa chuộng.

Chè san tuyết Bằng Phúc – Bắc Kạn

Chè Shan Tuyết Bắc Kạn ngon. Hầu như mỗi khi có dịp về Bắc Kạn, người ta thường mua cân chè làm quà cho người thân. Cách đây ít năm, do điều kiện đi lại khó khăn, nên thường mua chè ở chợ, người không sành có thể mua nhầm phải chè ở tỉnh khác mang đến. Còn những năm gần đây, giao thông thuận lợi, việc giao thương giữa người mua và người bán chè tại Bắc Kạn trở lên gần gũi hơn. Người mua chè trong, ngoài tỉnh thường tìm về các vùng chè đặc sản để thăm thú rồi mới mua. Những vùng chè vì thế trở thành một trong những điểm đến của du khách thích khám phá và có ham muốn gần gũi với thiên nhiên.

Măng ớt Bắc Kạn – Bắc Kạn

Ai từng đi qua thôn Đèo Gió, xã Vân Tùng (Ngân Sơn), thưởng thức những món đặc sản nơi đây chắc chắn không thể quên được vị cay, hương thơm đậm đà đặc trưng trong mỗi lọ măng ớt.

Măng ớt Bắc Kạn – Bắc Kạn

Đến Đèo Gió, đặt chân vào bất cứ quán ăn nào thực khách cũng đều thấy một lọ măng ớt nhỏ đặt trên bàn. Trong mỗi gia đình, măng ớt cũng là món ăn, thứ nước chấm không thể thiếu của người dân nơi đây. Ven tuyến quốc lộ 3 qua địa phận Đèo Gió, những lọ măng ớt đỏ tươi bày bán đầy trên sạp. Măng ớt Đèo Gió đặc biệt bởi hương vị, màu sắc hấp dẫn, mùi thơm hòa quyện đặc trưng của măng, mác mật, tỏi, ớt. Có thể chế biến từ nhiều loại măng nhưng ngon nhất vẫn là thứ măng tre gai để tạo độ giòn, thơm. Sau khi bóc măng, thái lát mỏng hoặc khúc nhỏ thì phải ủ chua để măng không còn hăng và ngái. Tỏi và ớt xay nhuyễn, mắc mật ngâm riêng cùng muối, măng đã ngâm, sau vài ngày vớt lên rửa sạch và cho tất cả nguyên liệu vào lọ, đậy kín. Khoảng một tuần sau là đã có thể ăn được.

Măng ớt Bắc Kạn – Bắc Kạn

Các công đoạn làm măng ớt tưởng chừng đơn giản nhưng không phải ai cũng làm được. Chỉ một sơ suất nhỏ trong quá trình ủ chua, ngâm măng cũng rất dễ khiến măng bị hỏng, phải đổ đi làm mẻ khác. Măng ớt có thể ăn kèm với nhiều món khác nhau, nó làm giảm vị ngấy, béo đối với món xào, rán, tăng thêm phần ngon miệng cho các món luộc, tạo vị cay nóng cho nồi lẩu mùa đông… Khi dùng hãy sử dụng đũa sạch, thìa sạch múc măng trong lọ ra bát. Sau khi mở nắp lọ măng ớt, cần nhớ đóng kĩ, chặt để tránh không khí bên ngoài vào khiến măng bị đen.

Đến với Bắc Kạn, nghỉ ngơi một đêm bên bếp lửa nhà sàn và thưởng thức những sản vật của núi rừng nơi đây, hẳn du khách sẽ không thể quên được hương vị đặc trưng của món măng ngâm ớt này.

Rượu men lá Bằng Phúc – Bắc Kạn

Đến hẹn lại lên, cứ vào dịp Tết đến xuân về, làng nấu rượu men lá Bằng Phúc, huyện Chợ Đồn lại hối hả vào mùa. Về nơi đây trong những ngày cuối năm mới thực sự cảm nhận được không khí tấp nập và rộn ràng của mùa rượu Tết.

Rượu men lá Bằng Phúc – Bắc Kạn

Hương vị của rượu men lá Bằng Phúc được đánh giá là rất hấp dẫn, nó có vị thanh ngọt mát, êm dịu ít loại rượu nào có được. Dù người uống có uống nhiều hay say đến đâu cũng vẫn cứ sảng khoái, nhẹ nhõm và không bị đau đầu. Có lẽ chính nhờ có sự khác biệt này mà rượu Bằng Phúc rất được ưa chuộng. Khác với những địa phương khác, nếu như người ta thường tiếp đãi khách đến nhà bằng chén trà thì đến chơi nhà người dân ở Bằng Phúc, ngoài chén trà nóng, người ta quý nhau còn mời nhau thưởng thức chén rượu nồng hảo hạng nơi đây. Chắc không khó để người uống nhận ra sự khác biệt trong ly rượu được bắt nguồn từ men rượu khi nấu.

Để làm ra men rượu, phải lên rừng tìm đủ các loại lá cây, thông thường men rượu được làm từ khoảng 16 loại lá rừng, hầu hết đều là những loại lá thuốc có tác dụng bồi bổ cơ thể và tạo nên hương thơm. Hái lá rừng là công đoạn vất vả nhất, để hái đủ các loại lá thì những người phụ nữ phải mất tới 3 đến 4 ngày đi rừng. Trong các loại lá cây, thì cây Thau Hương (một loại lá tạo mùi thơm) là loại khó lấy nhất, bởi đây là loại lá leo trên những cây cao, cổ thụ, nên chỉ có đàn ông mới hái được. Những ngày giáp Tết, nhu cầu thị trường cao hơn, nên việc đi rừng hái lá về làm men cũng vất vả hơn.

Rượu men lá Bằng Phúc – Bắc Kạn

Sau khi hái đủ các loại lá, đến công đoạn rửa sạch, băm nhỏ và phơi khô rồi sắc lấy nước để ngâm gạo. Công đoạn này đòi hỏi người nấu phải tự ước lượng lá cây mỗi loại sao cho vừa đủ. Muốn làm được men ngon phải chọn được gạo ngon, đem ngâm 1 ngày, sau đó vớt ra để ráo nước rồi mới nghiền thành bột. Bột này đem trộn đều với nước lá và nặn thành từng viên men. Cách ủ men cũng như thời gian ủ men phụ thuộc vào nhiệt độ môi trường và mỗi gia đình có bí quyết ủ men riêng.

Đã từ lâu, rượu men lá Bằng Phúc trở thành một thứ đồ uống rất riêng của đồng bào miền núi, một thứ gia vị không thể thiếu trong các dịp lế, Tết. Nếu có dịp đến với mảnh đất Cao Bằng- Bắc Kạn, bên cạnh việc khám phá những địa danh du lịch nổi tiếng như Hồ Ba Bể, Thác Bản Giốc thì du khách hãy bớt chút thời gian tìm mua rượu Phúc Bằng về làm quà cho người thân nhé.

Tôm chua Ba Bể – Bắc Kạn

Tôm chua là món ăn ngon đặc sản Ba Bể – Bắc Kạn được chế biến từ Tôm Hồ Ba Bể nhưng Món Tôm chua ở Khang Ninh – Ba Bể có một hương vị rất riêng biệt của vùng miền núi Việt Bắc. Du khách đến Bắc Kạn mà không được thưởng thức tôm chua Ba Bể thì thật sự đáng tiếc coi như chưa tới Bắc Kạn.

Tôm chua Ba Bể – Bắc Kạn

Để có một hũ tôm chua Ba Bể ngon đúng vị phải qua quá trình chế biến rất kỳ công: Đầu tiên là chọn tôm, phải chọn những con tôm mới đánh bắt lên, còn nhảy tanh tách, thân tôm tròn, râu tôm ngắn và những con tôm được chọn phải đều nhau.
Sau đó làm sạch tôm bằng cách ngắt râu, rửa sạch và nhặt kỹ rác lẫn lộn trong mớ tôm rồi để ráo nước.

Tiếp theo xóc tôm với một ít muối. Để tôm lên men chua ngon thì ủ chung với xôi đã đồ chín: Xôi đồ chín để nguội rồi trộn với men lá. Công đoạn này tùy vào mỗi nơi làm mà có bí quyết riêng. Xôi được trộn chung với ớt, ỏi, riềng đã thái chỉ.
Sau đó, trộn đều hỗn hợp trên rồi cho tôm vào.

Cuối cùng, cho hỗn hợp tôm vào vại đậy kín lại. Sau khoảng một tháng thì tôm chín, mở vại ra ta nghe mùi thơm của tôm đã lên men chua lan tỏa đến chảy nước miếng.

Tôm chua Ba Bể – Bắc Kạn

Ở vùng này người ta thường ăn tôm chua với thịt chân giò hoặc ba chỉ luộc kỹ thái mỏng, một đĩa khế chua, nem thính tai lợn, chuối xanh, búp đinh lăng, lá mậy sâu (loại cây trên rừng)…Quý khách đến đây giữa cảnh trời mây non nước của Ba Bể mà được nhấm nháp tôm chua thêm một chén rượu ngô nho nhỏ nữa sẽ thấy được cái cảm giác lâng lâng êm ái, thấm thía cái vị béo của thịt, vị cay của tỏi ớt ,vị thơm của riềng, của búp mậy sâu hoà quyên với vị ngọt của tôm thì quả là lý thú. Để bảo quản tôm chua, phải để tôm trong vại hoặc hũ đậy kín, để nơi thoáng mát và tránh ánh nắng mặt trời.

Cứ 5 ngày tại chợ phiên Khang Ninh – Ba Bể thì mới có một phiên chợ bán tôm chua Ba Bể ngay đường vào tham quan Ba Bể. Nếu có dịp đi du lịch Ba Bể thì bạn đừng quên thưởng thức món ngon này và mua một ít về làm quà cho người thân nhé!

Du lịch Bắc Kạn vừa được ngắm cảnh đẹp, vừa được thưởng thức đặc sản Bắc Kạn, còn gì tuyệt hơn đúng không nào. Sau khi tham khảo những gợi ý trên đây, hi vọng các bạn sẽ có thêm nhiều sự lựa chọn cho câu hỏi: Du lịch Bắc Kạn mua gì về làm quà? Hãy luôn cập nhật tin tức về du lịch của chúng tôi để làm hành trang cho những chuyến hành trình sắp tới của bạn. Chúc bạn có chuyến đi tham quan Bắc Kạn thật vui vẻ và ý nghĩa nhé.

Đăng bởi: Việt Trương