Chùa Hương Tích Hà Tĩnh - Khám phá nét văn hóa độc đáo

• 1. Giới thiệu về chùa Hương Tích
• 2. Lịch sử chùa Hương Tích
• 2.1 Thời gian hình thành 
• 2.2 Sự tích chùa Hương Tích
• 3. Cách di chuyển đến chùa Hương Tích
• 4. Lối kiến trúc của chùa Hương Tích
• 5. Lễ hội tại chùa Hương Tích

Đến Hà Tĩnh, vùng đất nổi tiếng với những địa danh văn hóa độc đáo của nước nhà, các tín đồ du lịch sẽ có cơ hội khám phá ngôi chùa cổ mang một cái tên vô cùng bay bổng – Chùa Hương Tích. Hãy cùng chúng mình tìm hiểu những nét độc đáo mà chỉ có ngôi chùa này sở hữu nhé!

1. Giới thiệu về chùa Hương Tích

Chùa Hương Tích hay còn được biết đến với cái tên là Hương Tích Cổ Tự hay là chùa Thơm, là ngôi chùa cổ được mệnh danh là “Hoan đệ nhất thắng danh thắng” với thứ hạng 21 trong danh sách những thắng cảnh nước Nam xưa kia. 

Toàn cảnh chùa Hương Tích khi nhìn từ trên cao.

Đến thăm chùa Hương Tích, khách du lịch sẽ có cơ hội ngắm nhìn công trình kiến trúc Phật giáo đặc sắc có độ cao 650m so với mực nước biển, ngự trên ngọn núi đẹp nhất của dãy Hồng Lĩnh, đỉnh núi Hương Tích. 

2. Lịch sử chùa Hương Tích

Lịch sử xây dựng chùa Hương Tích.

Không một ai là có thể đoán được thời gian mà chùa được xây dựng nên, chỉ thông qua những dấu tích, tàn dư còn sót lại, các nhà sử học, nhà nghiên cứu phần nào dự đoán chùa được xây dựng vào khoảng những năm của thế kỷ 13. 

2.1 Thời gian hình thành 

Trong suốt quá trình tồn tại, chùa Hương Tích đã đi qua một cuộc hỏa hoạn vô cùng lớn vào năm 1885. Chính do cuộc hỏa hoạn này mà chùa gần như hoàn toàn bị thiêu rụi cùng những pho tượng Phật và nhiều tấm bia đá cổ. 

Để đến được chùa Hương Tích du khách có thể đi ngang qua một con sông thơ mộng, hữu tình.

Phải đến năm 1901, chùa được Tổng đốc An – Tĩnh là Đào Tẩn mở cuộc quyên góp để trùng tu và cho xây dựng lại toàn bộ công trình kiến trúc của chùa. Và đến năm 1936, vua Bảo Đại liền cho người chạm khắc hình ảnh chùa Hương Tích vào 1 trong 9 đỉnh đồng lớn đặt ở Đại nội Huế, tên Anh Đỉnh. 

Năm 1990, chùa Hương Tích chính thức được Bộ Văn hóa – Thông tin Việt Nam công nhận là Di tích Văn hóa – Thắng cảnh cấp quốc gia và đến năm 2003, chùa được trùng tu. Đợt đại trùng tu cuối cùng được diễn ra vào năm 2006. 

2.2 Sự tích chùa Hương Tích

Sự tích gắn liền với chùa Hương Tích.

Chùa Hương Tích vốn được biết đến gắn liền với sự tích về Thần Hổ và công chúa Diệu Thiện trốn chạy. 

Theo như tương truyền, Hổ Thần được giao sứ mệnh bảo vệ và che chở cho nàng công chúa Diệu Thiện đến núi Hồng Lĩnh để dựng am và tu tập. Bạch Hổ được Phật Tổ sai đưa nàng công chúa trốn sang đất Việt Thường Thị. 

Khi đến núi Ngàn Hống, Thần Hổ đã cõng công chúa đến suối Hương Tuyền, sau đó đưa lên động cao Đá Đôi để sống ẩn thân. Cuối cùng đưa xuống động Hương Tích.

3. Cách di chuyển đến chùa Hương Tích

Để đến được chùa Hương Tích, du khách có thể di chuyển từ Quốc lộ 1A đến Thị trấn Nghèn của huyện Can Lộc. Sau đó đi thêm 5km về hướng Đông để đến nùi Hồng Lĩnh là tới nơi. 

Ngoài ra, trên cung đường này, du khách cũng có thể đến miếu Linh Sơn để tham quan hoặc đi thuyền dạo lòng hồ Nhà Đường chừng 1.5km là tới tham quan được miếu Cô. 

4. Lối kiến trúc của chùa Hương Tích

Toàn bộ lối kiến trúc của chùa Hương Tích.

Điểm nổi bật nhất của chùa có lẽ là do lối kiến trúc cổ điển, mang đậm dấu ấn tôn giáo của dân tộc ta thông qua những dấu tích còn sót lại theo thời gian. Mặc dù sau trận hỏa hoạn năm 1885, tất cả những công trình và các hiện vật của chùa đề bị thiêu rụi nhưng vẫn còn lại một vài kiến trúc đơn lẻ, gạch lát thời Trần và chuông thơi Lê. 

Với danh hiệu là quần thể di tích văn hóa tôn giáo Việt Nam cổ truyền, chùa Hương Tích sở hữu nhiều ngôi chùa thờ Phật, đền thờ Thần cùng nhiều ngôi đền khác mang đậm nét đẹp văn hóa, tín ngưỡng Việt Nam.

Cảnh quan non nước hữu tình tại chùa Hương Tích – Hà Tĩnh

Kiến trúc chùa Hương Tích thường được chia thành 3 khu chính là Thượng Điền hay còn gọi là cung Tam Bảo, đền Thiên Vương và am Thánh Mẫu. Suốt 3km từ chân núi lên chùa chính, du khách sẽ có cơ hội đi ngang qua nhiều điểm di tích như Hồ Nhà Đường, Miếu Cô, Bãi Chợ Trời, Tam Bảo Tiền Đường, Am Diệu Thiện và nền Trang Vương,…

Phía sau ngôi chùa, du khách sẽ được chiêm ngưỡng cây cổ thụ cùng tảng đá lớn sừng sững giữa mây trời với vẻ uy phong, cổ kính, mang đậm nét cô tịch, trầm tư và kỳ ảo của toàn bộ kiến trúc.

Toàn bộ khuôn viên chùa Hương Tích.

Xung quanh chùa còn có nhiều thắng cảnh hấp dẫn khác như miếu Cô, am Phun Mây, động Tiên Nữ, suối Tiên tắm, khe Quỷ khóc,…

Theo như Lưu Công Đạo từng ghi lại trong “Thiên Lộc Huyện Phong Thủy Cổ Chí” năm 1811 rằng: “Trên đỉnh núi có bức thành đá, bên thành có 99 cái nền, cái nào cũng được ghép bằng đá mài đẽo trơn phẳng làm nền gọi là Trang Vương. Người ta lấy đá xây thành am. Trong am đặt tượng Quan âm và một số tượng bằng đá. Bên phải am có chùa Phật, bên trái am có đền thờ đại vương Núi Hồng. Trong đền có tâm bia vua ban chữ thếp vàng. Một con suối xanh theo bậc đá đi lên, mỗi bước là một phong cảnh khác nhau. Lên cao trông khắp bốn phương, đúng là nơi danh thắng đệ nhất ở miền Hoan Châu”.

Nổi bật nhất trong số các công trình của chùa là cung Tam Bảo, hay còn được biết đến là chùa Thượng. Nơi đây hiện đang sở hữu nhiều pho tượng Phật có tuổi đời lên đến hàng trăm năm, hàng nghìn năm. Trong đó có 50 pho tượng Phật có độ cao ngang tầm ngực người với tư thế ngồi im thanh tịch.

Đường lên chùa Hương Tích.

Trước đây, phần cung Tam Bảo này được xây dựng ở động Trang Vương phía trên. Sau cuộc hỏa hoạn, cung Tam Bảo đã được dời xuống phía lưng chừng núi và được xây dựng theo hướng Bắc – Nam với 2 gian chính. 

Gian bên trong được trưng dụng làm nơi thờ Phật với nhiều pho tượng được làm bằng gỗ. Gian bên ngoài thì được dùng làm nơi để đồ tế khí, lễ bái và là nơi các sư tụng kinh.

Trong chùa hiện nay có tất cả 54 pho tượng được làm bằng gỗ quý và được tái tạo vào thời Lý, thời Trần và thời Nguyễn được sắp xếp theo hàng và thứ tự rõ rệt. Không những vậy, tại đây còn sở hữu nhiều hoành phi câu đối giá trị. 

Đằng sau chùa còn có 28 bậc đá dẫn đến động Hương Tích, am Quan Âm, am Phật Bà với vẻ đẹp nguyên sơ theo kết cấu truyền thống. Trong hang đá còn có tượng Quan Thế Âm ngồi trên ngự sen với một số tượng mẹ bế con, một bên tay thì cầm nhành liễu.

Bên cạnh đó, nằm cách chùa chừng 500m còn có một ghềnh đá cũ kỹ mang tên gọi là nền Trang Vương, là nơi được Diệu Thiện dâng tay – mắt làm thuốc, giúp Sở Trang Vương khỏi bệnh hoàn toàn. 

Ngày nay, nơi này chỉ còn lại một số dấu tích như nền đá, gạch vỡ bị chìm lấp sau những tán cỏ tranh và lau lách rêu phong. Tuy vậy, với cách bài trí mới mẻ, nơi này vẫn thu hút khách du lịch ghé đến. Nhất là khi bước vào mùa thu thì nơi này đã ngập trong sương mờ vô cùng huyền ảo. 

5. Lễ hội tại chùa Hương Tích

Dòng người nô nức đến chùa dự hội.

Khách thập phương đến tham quan chùa Hương Tích không chỉ để ngắm nhìn cảnh đẹp, và lối kiến trúc cổ kính của chùa mà còn lại để hòa mình vào không khí lễ hội  truyền thống được diễn ra hàng năm vào ngày đầu tháng Giêng đến mùng 19/2 Âm lịch. 

Hình ảnh sông nước trong mùa lễ hội ở chùa Hương Tích.

Lễ hội chính của chùa được diễn ra vào ngày 18/2, là ngày công chúa Diệu Thiện hóa Phật với nhiều hoạt động văn hóa, văn nghệ và thể thao truyền thống với quy mô lớn vô cùng hấp dẫn, nhộn nhịp. 

Đến Hà Tĩnh du lịch, du khách nên một lần ghé qua chùa Hương Tích. Không chỉ là cơ hội tuyệt vời để ngắm nhìn lối kiến trúc huyền ảo, thanh tịch, cổ kính của chùa mà còn là dịp để nhìn ngắm lại những vẻ đẹp văn hóa, tín ngưỡng của dân tộc Việt Nam ta.

Đăng bởi: Cafe Đắc Lắc